چکیده:
غازاننامه اثر نورالدین محمد نوری اژدری، شاهنامه ای است که در سده هشتم هجری و به فرمان سلطان اویس جلایری سروده شده است. در این مقاله ضمن بررسی بازتاب اندیشه ها و انگاره های ایرانی و اسلامی در غازاننامه به طور ویژه چگونگی بازنمایی مفهوم پادشاه اسلام در این شاهنامه منظوم تبیین شده است. غازاننامه همانند دیگر شاهنامههای منظوم عصر ایلخانان، در قالب حماسه، بنمایههای اندیشه سیاسی ایرانشهری را حفظ کرده و با برجسته کردن جهتگیری دینی غازان و الگوپذیری اویس از وی، کارآمدی و ضرورت تداوم وحدت دین و دولت را در پرتو همنوایی پادشاهی و مسلمانی تشریح کردهاست. در این حماسه تاریخی غازان بهمثابه مجاهد و غازی اسلام معرفی شده؛ از همین روی بهرغم آنکه اندیشه تداوم مفهوم ایران در غازاننامه، به روشنی قابل ردیابی است، اما در نظرگاه نوری اژدری غازان خان و اویس جلایری در وهله نخست پادشاه اسلام و سپس پادشاه ایران اند.
Ghazan-Namih by Nur al-Din Mohammad Nuri Azhdari is a Shahnameh in the 8th AH composed by Shaykh Uways Jalayir's order. In this article, while examining the reflection of Iranian and Islamic thoughts and ideas in Ghazan-Namih, it is especially explained how the concept of the king of Islam is represented in this Shahnameh. In the form of an Epic, this Shahnamah of the Ilkhanids era preserves the themes of Iranshahri political thought. By highlighting the religious approach of Ghazan and the way Uways’ following him, it describes the efficiency and necessity of continuation of the unity between religion and state in the light of Kingship and Islam. This historical epic introduces Ghazan as a devotee and veteran (Qazi, Romanized Crusader). Therefore the idea of continuing the concept of Iran in Ghazan Nama is traceable. However, in Nuri's view, Ghazan and Uways are first the King of Islam and then the King of Iran.
خلاصه ماشینی:
بازنمایی مفهوم پادشاه اسلام در عهد ایلخانان : پژوهشی بر پایه غازان نامه ١ نوری اژدری ٢ سید ابوالفضل رضوی دانشیار گروه تاریخ ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران ، ایران علی شهزادی کارشناس ارشد تاریخ ایران بعد از اسلام ، دانشگاه خوارزمی، تهران ، ایران چکیده غازاننامه اثر نورالدین محمد نوری اژدری، شاهنامه ای است که در سده هشتم هجری و به فرمان سلطان اویس جلایری سروده شده است .
غازاننامه همانند دیگر شاهنامه های منظوم عصر ایلخانان ، در قالب حماسه ، بن مایه های اندیشه سیاسی ایرانشهری را حفظ کرده و با برجسته کردن جهت گیری دینی غازان و الگوپذیری اویس از وی، کارآمدی و ضرورت تداوم وحدت دین و دولت را در پرتو هم نوایی پادشاهی و مسلمانی تشریح کرده است .
در این حماسه تاریخی غازان به مثابه مجاهد و غازی اسلام معرفی شده ؛ از همین روی به رغم آن که اندیشه تداوم مفهوم ایران در غازاننامه ، به روشنی قابل ردیابی است ، اما در نظرگاه نوری اژدری غازان خان و اویس جلایری در وهله نخست پادشاه اسلام و سپس پادشاه ایران اند.
شاید بتوان گفت سراینده غازاننامه با تأکید بر دین محوری جامعه ایرانی و یگانگی مفاهیم پادشاهی و مسلمانی در این طریق ، نوعی هم نمایی میان غازان و اویس (یکی به عنوان بانی و دیگری تداوم بخش سیاست های مسلمانی) را از حیث تقویت هویت ایرانی-اسلامی در دوران پس از مسلمانی مغول ها مد نظر داشته است .