چکیده:
قرآن کریم با روشهای گوناگونی به بیان معنا پرداخته است و از اسلوب و تاکتیکهای گوناگونی در ارائه معنا استفاده کرده که یکی از اسلوبهایش برای ارائه معنا، تصریف است. تصریف، عبارت از بیان یک معنا با روشهای مختلف و اسلوبهای گوناگون است. قرآن کریم با بیانهای گوناگون، آدمی را به یک معنا راهنمایی میکند. شناخت انواع این بیانها در فهم بهتر و روشنتر قرآن کریم تأثیر فراوانی دارد. نگرش ناظر به مطالعه معنا در قرآن کریم و بررسی لایههای گوناگون عینی آن از موضوعات دارای اهمیت در قرآنشناسی است. پژوهش حاضر با روشی توصیفی- تحلیلی به بررسی معناپردازی در قرآن کریم با اسلوب تصریف و با محوریت کلمات میپردازد. یافتههای پژوهش حاضر شامل سه نوع تصریف کلمات میشود: نوع اول، تصریف معنا بر پایه مترادفات یک واژه؛ نوع دوم، تصریف یک معنا بر پایه اشتقاق صرفی واژهها؛ نوع سوم، تصریف کلمات بر پایه اوزان و اسلوبهای معناساز (مطالعه موردی: اسماء الحسنی) که هفت الگو برای آن انتخاب شده است؛ 1. افعل تفضیل + اسم فاعل؛ 2. خیر + اسم فاعل جمع (جمع مذکر سالم)؛ 3. احسن + اسم فاعل؛ 4. من+ افعل التفضل + من الله+ مصدر ثلاثی؛ 5. نعم + مصدر؛ 6. خیر به تنهایی؛ 7. افعل التفضیل به تنهایی. نتیجه آنکه قرآن کریم با اسلوب تصریف به الگوهای گوناگون بر پایه کلمات معناپردازی کرده است که این نوع معناپردازی در فهم بهتر، روشنتر و آشکارتر مخاطبان قرآن کریم تأثیر شایان و بهسزایی دارد که با دقت در هر مرتبه بیانی و زبانی، به طور یقین حقیقتی از حقایق الهی بهتر فهمیده میشود.
The Holy Qur'an has expressed its meaning in various ways and has used different methods and tactics in providing the meaning, one of its method to provide meaning is Tasrif. Tasrif is the expression of a meaning with different methods and styles. The Holy Qur'an guides a person in one meaning through various expressions. Identifying the types of these expressions has a great impact on the better and clearer Understanding of the Holy Qur'an. The attitude towards the study of the meaning in the Holy Qur'an and the examination of its various objective layers is one of the important topics in Qur'an studies. The present research examines the meaning in the Holy Qur'an via a descriptive-analytical method, tasrif method, and based on words. The findings of the current research suggest three types of tasrif of words: the first type, tasrif of meaning based on the synonyms of a word; The second type, tasrif of a meaning based on the morphological derivation of words; The third type is tasrif of words based on weights and meaning-making styles (case study: Asma al-Husna), for which seven models have been selected. 1. Elative + agent noun. 2. Khair + plural subject noun (masculine plural). 3. Ahsan + subject noun. 4. Min + Af'al al-Tafazol + Min Allah + triple infinitive. 5. Na'am + infinitive 6. Khair 7. Af'al al-Tafzil. The result is that the Holy Qur'an has dealt with meanings in various patterns based on words through the method of tasrif that this type of dealing with meanings has a significant effect on the audience's better and clearer understanding of the Holy Qur'an, and with precision in every verbal and linguistic level, surely a truth of divine truths is better understood.
خلاصه ماشینی:
مفهوم و کاربرد قرآنی تصریف قرآن کریم در ده آیه و هفت سوره گوناگون بهصورت صریح و مستقیم به تصریفی بیان قرآن کریم بهعنوان یکی از مشخصههای بیانی و زبانی قرآن کریم اشاره کرده است: «وَلَقَدْ صَرَّفْنَا فِی هَذَا الْقُرْآنِ لِیذَّکرُواْ وَمَا یزِیدُهُمْ إِلاَّ نُفُورًا؛ و حقّا که ما در این قرآن (درباره توحید و نفى شریک خدا و معارف دیگر) بیانات گوناگونى آوردیم تا یاد آرند و پند گیرند، امّا جز نفرت و گریز در آنها نمىافزاید» (اسراء، 41).
ک: کهف، 54؛ طه، 113؛ احقاف، 27؛ فرقان، 50؛ انعام، 46، 65 و 105؛ اعراف، 58)؛ بنابراین خدای متعال در قرآن کریم بهصراحت به اسلوب تصریف اشاره کرده است و معنایی که از این ده آیه از تعریف تصریف برداشت میشود مطابق با همان تعریف اصطلاحی است (نک: طبرسی، 1360، ج15، ص 85؛ طباطبایی، 1374، ج13، صص 144 و 280؛ مکارم شیرازی، 1381، ج12، ص 470).
بدین ترتیب، خدای متعال در آیات گوناگون قرآن کریم معنای «آفرینش انسان» را با کلماتی چون «ذرأ، خلق و أنشأ» تصریف کرده است.
بدین ترتیب، خدای متعال در قرآن کریم برای فهم بهتر معنا از اسلوب تصریف اشتقاق صرفی کلمات استفاده کرده است.
[In Persian] Political Challenges of Islamic Resistance in International Arena and Qur'anic Solutions to Deal with Them Morteza Gharasban Mohammad Hassan Mahdipour Received: 16/09/2023 Accepted: 09/12/2023 Abstract Resistance is one of the important concepts in Islamic culture, relying on which Muslims can stop the enemy from achieving their goals.