چکیده:
مسئولیت مدنی پزشک،به عنوان یکی از مقوله های مورد بحث در حوزه مسئولیت مدنی وحقوق خصوصی، از اهمیتی به سزا برخوردار است. مسئولیت مدنی در حقوق ایران به تبعیت از نظرغالب فقهی، مبتنی بر نظریه اتلاف وتسبیب است. بر این اساس، بیشتر حقوقدانان مسئولیت پزشک رانیز با تکیه بر این دو قاعده توجیه نموده اند.نتیجه این امر آن است که پزشک در صورت مباشرت در ورود صدمه به بیمار، چه تجویز داروی اشتباهی،یا قصور در اعمال جراحی وغیره در هر صورت مسئول شناخته می شود ودر صورت تسبیب در ورود زیان،تنها در موردی ضمان را برعهده دارد که مرتکب تقصیر شده باشد.با توجه به بررسی سیر تاریخی قوانین مصوب در باب مسئولیت پزشک در حقوق ایران، به موجب قانون مجازات 13۹2 در صورت عدم تقصیر پزشک در علم و عمل ضمانی برای وی وجود ندارد، هرچند برائت اخذ نکرده باشد (تبصره 1 ماده 4۹۵)؛ در واقع قانون مجازات جدید مبنای تقصیر را پذیرفته است. این در حالی است که پیش از این پزشک ضامن هرگونه خسارتی بود که در حین درمان به بیمار وارد می شد ولو مرتکب قصوری هم نمی شد.
The civil liability of the doctor, as one of the discussed categories in the field of civil liability and private rights, is very important. Civil liability in Iranian law is based on the theory of loss and accrual, according to the majority of jurisprudence. Based on this, most of the jurists have justified the doctor's responsibility by relying on these two rules. The result of this is that the doctor is responsible in any case if he is responsible for harming the patient, whether it is prescribing the wrong medicine, or negligence in surgery, etc. It is known, and in case of incurring a loss, he is liable only in the case that he is at fault.According to the review of the historical course of the approved laws regarding the responsibility of the doctor in Iranian law, according to the Penal Law of 2012, if the doctor is not at fault in knowledge and action, there is no guarantee for him, even if he has not been acquitted (Comment 1, Article 495); In fact, the new penal law has accepted the basis of guilt. This is despite the fact that before this, the doctor was the guarantor of any damage caused to the patient during the treatment, even if he did not commit negligence.
خلاصه ماشینی:
«مسئولیت کیفری پزشک » در مسئولیت کیفری ٤ اسقاط حق به صلح و سازش میسر نیست (برخلاف مسئولیت مدنی) و درایـن مسـئولیت تحقق عمدی بودن عمل شرط تحقق جرم و مسئولیت است که باید توجه داشت که در مباحث حقوق پزشـکی و در اغلب اوقات « قصد فعلی مجرمانه » برای آسیب رساندن به بیمـار وجـود نداشـته و ایـن گونـه مسـئولیت متوجه آنان نمی باشد چرا که در صورت احراز قصد مجرمانه ، قاضی می تواند مجازات دیگـر و سـنگین تـری برای مرتکب در نظر گرفته و احکامی مانند قصاص و اعدام و ...
اما با اعتقاد به وجود سیستم منطقی، قوانین و مقررات که مربوط به حقوق و وظـایف پسـت هـای مختلـف در سازمان می باشند و یا تغییرات مداومی که در زمینه بهداشت و درمان ایجاد می شـود کـه بـا گسـترش قلمـرو پرستاران پیشرفته که با بسیاری از متون پزشکی تداخل دارد، همواره در زمینه دعاوی این سئوال مطرح می باشد که دقیقاً چه کسی مسئول افعال و اعمال مراقبتی و درمانی پرستاران است ؟ پاسخ این سئوال اغلب به حقایق خاص آن دعوا و نظرات دقیق کارشناسی بسـتگی دارد و بـه دلیـل پیچیـدگی برخی از این شرایط ، دادگاه ها به نظام های حقوقی مختلف متوسل می شوند که آنها را در ارزیابی این دعـاوی مشکل یاری کند.