چکیده:
آزادی در نظام اجتماعی بهویژه جامعة دینی با رعایت حدود و مرزهای آن، فواید و آثار مهمی دارد؛ برای نیل به چنین آرمانی باید بهطور دقیق مبانی آزادی از نظر اسلام تحلیل و بررسی شود. پرسش پژوهش حاضر این است که با توجه به آموزههای اسلامی و واقعیتهای فلسفی و روانشناختی، مبانی آزادی چیست و مبانیِ انسانشناختیِ آن کدامند؟ در این مقاله، با اتخاذ روش توصیفی ـ تحلیلی روشن شد که مبانی آزادی، گزارههای خبری هستند که یا بدیهی میباشند یا در علوم دیگر اثبات میشوند و برای تعیین اصول، اهداف، عوامل، روشها، مراحل و موانع آزادیِ مشروع بهکار میروند؛ همچنین میتوان مبانی آزادی را به سه نوعِ دینی, علمی و فلسفی تقسیم کرد. بر اساس استقرا، مبانی فلسفی به پنج شاخة معرفتشناختی، هستیشناختی، الاهیّاتی، ارزششناختی و انسانشناختی تقسیم میشوند. شناخت انسان و ویژگیهای او، از پیشنیازهای اصلی مسألة آزادی است. در این تحقیق، چهارده مبنا از مهمترین مبانی انسانشناختی اسلامیِ مؤثر در مطالعات علوم انسانی از جمله مسأله آزادی شناسایی شد.
Freedom in the social system, especially the religious society, has important benefits and effects by observing its limits and boundaries; In order to achieve such an ideal, the fundamentals of freedom from the point of view of Islam must be carefully analyzed and examined. The question of the current research is that according to Islamic teachings and philosophical and psychological realities, what are the foundations of freedom and what are its anthropological foundations? In this article, by adopting the descriptive-analytical method, it was clarified that the foundations of freedom are news propositions that are either self-evident or proven in other sciences and are used to determine the principles, goals, factors, methods, stages, and obstacles of legitimate freedom; Also, the foundations of freedom can be divided into three types: religious, scientific and philosophical. Based on induction, philosophical foundations are divided into five epistemological, ontological, theological, value-oriented and anthropological branches. Knowing man and his characteristics is one of the main prerequisites for the issue of freedom. In this research, fourteen of the most important Islamic anthropological bases effective in humanities studies, including the issue of freedom, were identified.
خلاصه ماشینی:
پرسش پژوهش حاضر این است که با توجه به آموزه های اسلامی و واقعیت های فلسفی و روان شناختی، مبانی آزادی چیست و مبانی انسان شناختی آن کدامند؟ در این مقاله ، با اتخاذ روش توصیفی ـ تحلیلی روشن شد که مبانی آزادی، گزاره های خبری هستند که یا بدیهی میباشند یا در علوم دیگر اثبات میشوند و برای تعیین اصول ، اهداف ، عوامل ، روش ها، مراحل و موانع آزادی مشروع به کار میروند؛ همچنین میتوان مبانی آزادی را به سه نوعِ دینی, علمی و فلسفی تقسیم کرد.
بنابراین ، میتوان مبانی آزادی در اسلام را چنین تعریف کرد: گزاره های خبری که یا بدیهی می باشند یا در علوم دیگر اثبات می شوند و برای تعیین اصول ، اهداف ، عوامل ، روش ها، مراحل و موانع آزادی مشروع 1 به کار می روند.
علم ، با توجه به نوع نگرش و بینش خاص خود، تنها میتواند به درجه ای از نیازهای آدمی بپردازد که در مرتبه ای جزئی و پایین تر از نیازهای اساسی او قرار گرفته باشد؛ چراکه علم با مرزهای تجربۀ مادی، محصور و محدود شده و درک مباحثی مانند معرفت شناختی ، هستی شناختی، ارزش شناختی و انسان شناختی 1 خارج از حوزة آن است ؛ از این رو برای تعیین اهداف غایی تربیتی لازم است از دین و فلسفه نیز بهره برد.