چکیده:
بیان مسئله: درواز هها در شهرها به دلایل حفاظتی، نظامی و امنیتی ایجاد شدند و تا پایان دورۀ قاجار عنصری ضروری و ارتباطی در حصار و برج و باروی شهرها بودند. توجه به ایجاد حریم بین درون و بیرون شهر، نیازمند ساختاری ساز های و معماری در پیرامون شهر بود. به مرور زمان دروازه ب هعنوان جزوی از حصار شهر در یک کالبد معماری همراه با اجزاء و عناصر دیگر آن برحسب نیازها و شرایط موجود ظاهر شد؛ این موارد در هر دوره عواملی بودند که ب هصورت آشکارا و پنهان در کالبد معماری درواز هها تاثیر گذاشت هاند. این تاثیرات در قالب ویژگ یها و در اشکال متفاوت برحسب اهداف، مشخصات، کاربری و غیره نمایان شده است. بدین منظور سوالات پژوهش چنین طرح شده است، عوامل تاثیرگذار در شک لگیری درواز ههای ایران چیست؟ و چگونه این عوامل بر ویژگ یها و اجزای معماری درواز ههای ایران تاثیر گذاشته است؟ هدف پژوهش: هدف پژوهش شناسایی این عوامل اثرگذار و نمود آن در چارچوب ویژگ یها و اجزای معماری درواز ههای شهری ایران است. روش پژوهش: این پژوهش از نوع پژوه شهای نظری و کیفی است که با روش توصیفی-تحلیلی ب هکار رفته است. اطلاعات لازم برای تحقیق از طریق منابع کتابخان های و اسناد و بازدیدهای میدانی انجام گرفته است. نتیج هگیری: نتایج تحقیق نشان م یدهد فرهنگ، اجتماع، سیاست، اقتصاد، عملکرد، کاربرد و کالبد با ویژگی معماری درواز هها متقابلا در حال تاثیرگذاری بودند. درحال یکه ارتباط متقابل و تنگاتنگ عوامل بر معماری درواز هها سبب شده کالبد معماری ترکیبی از چند ویژگی باشد. با توجه به ای نکه محدودی تهایی در شناسایی عوامل موثر بر شک لگیری و ویژگ یهای معماری درواز هها وجود دارد، ولیکن تمام عوامل یافت هشده در شک لگیری و کالبد معماری درواز ههای شهری ایران در راستا و ترکیب با هم نمایان شده است.