چکیده:
هر نظام سیاسی زمانی موفق میشود که بتواند از کارگزاران شایسته و لایق در پستهای گوناگون استفاده کند. اما چگونگی بهکارگیری کارگزار در نظام اسلامی براساس ادله فقهی، پرسشی است که این نوشتار متکفل پاسخ به آن است. آیا حاکم اسلامی براساس ولایتی که از سوی خداوند به او تفویض شده است، اختیار دارد روشی را طراحی کند که هر کسی را که شایستگی دارد، برای منصبی برگزیند؟ یا اینکه انتصاب کارگزار بسته به نظر و انتخاب مردم است؟ با بررسی ادلهای که طرفداران هر یک از دو دیدگاه مطرح کردهاند، میتوان ادعا کرد، استدلالهای معتقدان به «انتصاب»، تام است؛ زیرا لازمه قول به ولایت فقیه، سپردن حق انتخاب کارگزار به ولی فقیه است.
ینجح کل نظام سیاسی عندما یقدر علی ان یستخدم عمالا اکفاء و موهلین فی مناصب مختلفه. لکن کیفیه استخدام العامل فی النظام الاسلامی وفقا للادله الفقهیه، هو السوال الذی هدفت هذه الدارسه الیه. هل للحاکم الاسلامی حسب الولایه التی فوضها الله الیه، صلاحیه تصمیم طریقه لیختار کل من هو الموهل للمنصب؟ او تنصیب العمال یرجع الی رای الشعب و اختیارهم؟ بعد التدقیق و امعان النظر فی ادله مویدی کل من الرایین، یمکن القول بان حجج القايلین «بالتنصیب»، کامله؛ لان لازم القول بولایه الفقیه، هو تفویض اختیار العامل الی الولی الفقیه.
خلاصه ماشینی:
آیا حاکم اسلامی براساس ولایتی که از سوی خداوند به او تفویض شده است، اختیار دارد روشی را طراحی کند که هر کسی را که شایستگی دارد، برای منصبی برگزیند؟ یا اینکه انتصاب کارگزار بسته به نظر و انتخاب مردم است؟ با بررسی ادلهای که طرفداران هر یک از دو دیدگاه مطرح کردهاند، میتوان ادعا کرد، استدلالهای معتقدان به «انتصاب»، تام است؛ زیرا لازمه قول به ولایت فقیه، سپردن حق انتخاب کارگزار به ولی فقیه است.
موضوع این مقاله این است که براساس ادله نقلی و عقلی و بنا به حکم اولی، آیا عزل و نصب کارگزاران، در قلمرو و محدوده ولایت فقیهان قرار دارد؟ و آیا مسئولیت نصب کارگزاران نظام حکومتی، برعهده فقیه است و او وظیفه دارد کارگزاران را نصب کند و در قبال آنها نیز مسئول است؟ (البته ممکن است با توجه به گستردگی کشور و حوزه مسئولیتها و با توجه به اینکه دخالت مردم در امور کشور نقش بهسزایی در بهبود امورات دارد، فقیه روشی مانند انتخابات را اختیار کند، ولی تفویض رای مردم به عهده خودش باشد) یا اینکه بهکارگیری کارگزاران نظام حکومتی از حوزه اختیارات فقیه خارج است و باید این کار براساس نظر و انتخاب مردم صورت گیرد؟ این موضوع را میتوان از زوایای مختلف حقوقی و قوانین موضوعه و یا از دید فقهی مورد نقد و بررسی قرار داد، ولی بنای این نوشتار بررسی این موضوع از نقطه نظر فقهی است.