چکیده:
نوشتار پیشروی گزارشی است از مقالۀ طولانی توماس آنرت با عنوان «نیوتونیسم در اوایل عصر روشنگری آلمان، (1750-1720): متافیزیک و نقد فلسفه جزمی». نویسندۀ مقاله بر آهستگی و تدریجی بودن پذیرش و راهیابی ایدههای نیوتن و نیوتونیسم در مرحلۀ نخست عصر روشنگری آلمان تأکید دارد و دلایلی را در تبیین مدعای خود به میان میآورد. توماس آنرت در این مقاله توضیح میدهد که شناخته شدن نیوتن و نیوتونیسم در آلمان و در جایگاه یک اندیشمند متافیزیک و یک مکتب فلسفی، آهسته بوده است؛ اول، به دلیل اینکه جامعه آلمان قبل از رواج نیوتونیسم انتخاب فلسفی خود مبنی بر عدم گزینش نیوتونیسم را انجام داده بود و بعد از مطرح شدن نیوتونیسم، جایی برای انتخاب آن نبود. دلیل دوم نیز آنکه جامعه فلسفی آلمان بر این باور بود که خود نیوتن نیز تمایل نداشته با متافیزیک سروکار داشته باشد. به علاوه به باور آنرت انتخاب نیوتونیسم به عنوان مشرب فلسفی در آلمان همراه بود با پذیرش دگماتیسم فلسفی که طبیعتاً برای جامعه عقلگرای آلمان در عصر روشنگری مطلوب نبود، هر چند که در برشهایی از تاریخ روشنگری آلمان گرایشاتی به روش نیوتن برای گریز از مشکلات فلسفه اسکولاستیکی نیز به چشم میخورد. همچنین بخشی از نظر آنرت متوجه آن است که رواج اصطلاحی با عنوان فلسفۀ نیوتنی و نیوتونیسم صرفاً ابداع پیروان نیوتن در بریتانیاست نه آلمان.
خلاصه ماشینی:
توماس آنرت در این مقاله توضیح مـیدهـد کـه شـناخته شـدن نیـوتن و نیوتونیسم در آلمان و در جایگاه یک اندیشمند متافیزیک و یک مکتب فلسفی، آهسته بوده اسـت ؛ اول ، بـه دلیل اینکه جامعه آلمان قبل از رواج نیوتونیسم انتخاب فلسفی خود مبنی بر عدم گزینش نیوتونیسم را انجـام داده بود و بعد از مطرح شدن نیوتونیسم ، جایی برای انتخاب آن نبود.
Metaphysician موضوع تأکید میشود که نیوتن برای توضیح پدیده های فیزیکی به نقش خداوند در جهـان آفرینش باور و اصرار داشته است و این نوعی متافیزیک سنتی است کـه خداونـد در مرکـز آن قرار دارد است ؛ اما به باور نویسنده کتاب ، نیـوتن نـه مطـابق دیـدگاه اول بـه دلیـل تعلـق خاطر به فیزیک از متافیزیک چشم پوشیده و نه مانند دیدگاه دوم ، متافیزیـک را بـر حسـب فیزیک بناکرده .
در واقع بدون وجود پایه های متافیزیکی در آثار نیوتن ، آرائش در ریاضیات و طبیعیات به یک نظام فلسفی نیوتنی تبدیل نمیشد؛ پس بحث باید به این سمت سوق یابـد که چرا نمیتوان مسـلک معرفتـی نیـوتن را در حـوزه متافیزیـک گنجانـد و در نتیجـه او بـه عنوان یک اندیشمند متافیزیک به رسمیت شناخته نشد؟ این ها همان پرسش هایی اسـت کـه آنرت مرکز ثقل بحث خود قرار میدهد و البته همان دغدغه ای بود که بـرای اولـین بـار در _____________________________________________________________ 1 1.