چکیده:
بررسی اندیشههای دفاعی حضرت امام(ره) به عنوان حوزه کار در چارچوب دیدگاههای فقهی ـ سیاسی ایشان، از ارزیابی اصول حاکم بر چارچوب مزبور آغاز میشود. بر این اساس محورهایی چون: اهتمام به تحولپذیری بر اساس شرایط زمانی و مکانی، الهامگیری دائمی از ظرایف عرفانی و ، ... به درونمایة رویکرد دفاعی وی تبدیل شده است. در همین ارتباط باید به سابقه این بحث در باورهای فقهی حضرتش توجه کرد؛ که در فتاوی منحصربهفرد مندرج در متون فقهی به موازین نوآورانهای اشاره دارد. محور اصلی راهبرد دفاع همهجانبه، در تفکیک آن بر اساس حوزههای ملی (ایران)، منطقهای (جهان اسلامی) و فرامنطقهای (جبهه جهانی مستضعفین) باید پیجویی شود. بر همین مبنا میتوان از میان آثار متنوع حضرت امام(ره)، شاخصهای مربوط به هر سطح تحلیل را معرفی و مشخص کرد.
خلاصه ماشینی:
عرصه تحقیق و بررسی در حوزه اندیشهها و باورهای امام (ره) در خصوص مقولة «دفاع» از چالشهای مضاعفی برخوردار است؛ چرا که افزون بر نکات پیش گفته، واکاوی از این بعد از اندیشههای فقهی ـ سیاسی حضرتش با حساسیتهای خاصی همراه شده است : تأثیرگذاری مستقیم اندیشههای دفاع امام (ره) با عرصه امنیتزایی و دفاع از حدود و ثغور جامعه اسلامی و گستره انقلاب اسلامی؛ کمبود شدید منابع علمی ـ پژوهشی که براساس رویکردهای روشمندانه در پی ابهامزدایی و تبیین اندیشههای دفاعی امام (ره) باشد.
توضیح اینکه، بستر زمانی آثار و سیرة نظری و عملی ایشان، حداقل از دهه 40 و مصادف با حضور علنی ایشان در صحنه هدایت نهضت اسلامی آغاز میشود؛ اگر چه براساس برخی قرائن، بهویژه بهدلیل پیوند خاص میان ابعاد عرفانی، فقهی و سیاسی اندیشهورزی ایشان، این مقطع را باید به سالهای جوانی (سن 27 سالگی)؛ یعنی زمان تدوین اولین کتاب عرفانی آن حضرت با عنوان شرح دعای سحر تعمیم داد.
دشمنشناسی در سطح فراملی از آنجا که در چارچوب اندیشههای فقهی ـ سیاسی و الگوی عملی حضرت امام(ره)، مرزها و حدود جغرافیایی مانع و رادع قابل قبولی برای دفاع از حق و اسلام محسوب نمیشد، ایشان عرصه دشمنستیزی و مبارزه را بر مبنای آرمانهای عقیدتی و فراتر از این قبیل محدودیتها معرفی میکرد (همان، ج 20، ص 236).