چکیده:
جریان-گفتمان سوسیالیست پیش از انقلاب مشروطه از قفقاز وارد ایران شد. با اشغال ایران در اثنای جنگ جهانی دوم با تشکیل حزب توده دوران جدیدی از جریان-گفتمان سوسیالیستی در ایران آغاز شد. در این مقاله تلاش شده است تا ابتدا براساس دو معیار ماتریالیست-اسلامی و دموکرات- مسلحانه چهار گونه از خرده جریان-گفتمان های سوسیالیستی شناسایی گردند. بر این اساس چهار خرده جریان-گفتمان ماتریالیست- دموکرات، ماتریالیست-مسلحانه، اسلامی-دموکرات، اسلامی-مسلحانه قابل تقسیم هستند. این چهار خرده جریان-گفتمان از پیش از انقلاب اسلامی در عرصه سیاست فعالیت می کردند و پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز در عرصه سیاست حضور داشتند. جریان-گفتمان سوسیالیست پیش از انقلاب مشروطه از قفقاز وارد ایران شد. با اشغال ایران در اثنای جنگ جهانی دوم با تشکیل حزب توده دوران جدیدی از جریان-گفتمان سوسیالیستی در ایران آغاز شد. در این مقاله تلاش شده است تا ابتدا براساس دو معیار ماتریالیست-اسلامی و دموکرات- مسلحانه چهار گونه از خرده جریان-گفتمان های سوسیالیستی شناسایی گردند. بر این اساس چهار خرده جریان-گفتمان ماتریالیست- دموکرات، ماتریالیست-مسلحانه، اسلامی-دموکرات، اسلامی-مسلحانه قابل تقسیم هستند. این چهار خرده جریان-گفتمان از پیش از انقلاب اسلامی در عرصه سیاست فعالیت می کردند و پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز در عرصه سیاست حضور داشتند.
The socialist discourse entered Iran from the Caucasus before the constitutional revolution. With the occupation of Iran during World War II and the formation of the Tudeh party, a new era of socialist discourse began in Iran. In this article, an attempt has been made to identify four types of socialist discourses based on the materialist-Islamic and democratic-armed criteria. Based on this, four subcurrents of materialist-democratic, materialist-armed, Islamic-democratic, and Islamic-armed discourse can be divided. These four subcurrents-discourses were active in the field of politics before the Islamic Revolution and were present in the field of politics after the victory of the Islamic Revolution. The socialist discourse entered Iran from the Caucasus before the constitutional revolution. With the occupation of Iran during World War II and the formation of the Tudeh party, a new era of socialist discourse began in Iran. In this article, an attempt has been made to identify four types of socialist discourses based on the materialist-Islamic and democratic-armed criteria. Based on this, four subcurrents of materialist-democratic, materialist-armed, Islamic-democratic, and Islamic-armed discourse can be divided. These four subcurrents-discourses were active in the field of politics before the Islamic Revolution and were present in the field of politics after the victory of the Islamic Revolution.
خلاصه ماشینی:
(نخشب ، ١٣٨١: ١٧٥) سوسياليست هاي اسلامي در دهه چهل و پنجاه در باب سـوسـياليسـت هاي اسـلامي بايد گفت که اسـاسـاً در ايران فرض سـوسـياليسـت مسـلمان دور از ذهن بود زيرا جداي از آن که ماهيت اســلام به معناي ورود امر ديانت به حوزه ســياســت اســت اما در کنار آن ماهيت سـوسـياليسـت نيز به معناي انکار و ناديده انگاشـتن و تحاصـم با دين اسـت سـوسـياليسـت هاي اسـلامي تعارض عجيب اسـلام سـتيزي اسـاسـاً دين سـيتزي با اسـلام را جمع کردند اين خود حديث مفصـلي اسـت که در ادامه شـرح داده خواهد شد همانطور که پيش از اين بيان شد خرده گفتمان سوسياليست اسلامي در آغاز بيشتر سوسياليستي توحيدي-اخلاقي بود که هيچ نام و نشـاني جز محدود کوشـش هاي کار تو نيسـتي از اسـلام نداشـت اما دو متغير به زعم نگارنده باعث گرديد تا اين موضـوع قدرت و توان بيشـتري به لحاظ معرفت شـناسـي پيدا کند.
روش نوين اين افراد در مبارزه که تحت سـايه سـنگين شـوروي قرار نداشـت باعث افول دموکرات -ماترياليستها گرديد سـوسـياليسـم اسـلامي اما مسـير خود را به جزء شـريعتي نيز ادامه داد سـوسـياليسـم اسـلامي دو گروه ديگر را نيز با خود به همراه ميآورد که البته بايد گفت اين دو تاثيرات فراواني را در سـياسـت ايران به جا گذاشـتند نختسـين گروهي که در اين جريان -گفتمان بايد به آن توجه داشـت سـازمان مجاهدين خلق اسـت و ديگري فرقان هسـت که البته اولي متاثر از شريعتي و رقيب وي بود و دومي کاملا براساس شريعتي و آنارشيست شکل گرفته بود .