چکیده:
پژوهش حاضر با هدف اعتباریابی مقیاس «حیات طیبه» مبتنی بر منابع اسلامی انجام شد. رویکرد پژوهش کمی و روش مورد استفاده توصیفی ـ پیمایشی بود. اعضای هیئت علمی و دانشجویان دکتری رشتۀ الهیات، معارف و تعلیموتربیت اسلامی و دبیران و آموزگاران آموزشوپرورش، جامعۀ آماری پژوهش را تشکیل دادند که با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی ساده، 317 نفر برای نمونۀ پژوهش انتخاب شدند. جهت جمعآوری دادههای پژوهش از پرسشنامۀ محققساخته، براساسِ مطالعات نظری و پیشینۀ پژوهشی، استفاده گردید و روایی و پایایی پرسشنامه از طریق روش روایی محتوایی و آلفای کرونباخ تأیید و به شیوۀ تحلیل عاملی تأییدی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. براساسِ نتایج بخش کمی، مقیاس «حیات طیبه» بهدستِ نمونۀ پژوهش تأیید و نتایج تحلیل عاملی تأییدی معناداری تمامی مؤلفههای مقیاس و اعتبار آن را نشان داد.
The purpose of this research is to validate the conceptual scale of Hayat Tayyaba based on Islamic sources. The research approach was quantitative and the method used was descriptive-survey. The statistical population of the research consisted of all the faculty members of theology, education and Islamic education, doctoral students of theology and Islamic education, primary school and high school teachers of education department. 317 people were selected using simple random sampling method. The instrument used was a researcher-made questionnaire based on theoretical studies and research background and with a Likert scale. For its validity and reliability, content validity and Cronbach's alpha were used and analyzed by confirmatory factor analysis. Based on the results of the quantitative part, the conceptual scale of Hayat Tayyaba was confirmed by the research sample, and the results of the confirmatory factor analysis showed the significance of all the components of the conceptual scale.
خلاصه ماشینی:
از منظر استاد مصباح یزدی نیز «حیات طیبه»، معرفت و التزام به احکام الهی در این دنیا است که این نوع از حیات از آثار ایمان و عمل صالح بوده و کمال را هم در این دنیا و هم در آخرت برای انسان ایجاد خواهد کرد (مصباح یزدی، 1392، ص 471).
زندیه و رضایی (1396) در پژوهش خود، ضمن معرفی حقیقت مراحل «حیات طیبه»، موانع وصول آن را از منظر علامه طباطبایی مورد واکاوی و مداقه قرار داده و بیان نمودند که از راههای وصول به این حیات معنوی میتوان به داشتن ایمان، عمل صالح، صبر، توکل و شکوفایی عقل اشاره نمود.
این پژوهش با استفاده از متون اسلامی (قرآن مجید، نهجالبلاغه، صحیفۀ سجادیه و کلیۀ پژوهشهای مرتبط با «حیات طیبه»)، الگوی مفهومی آن را در قالب شش مضمون پیشنیازها، ویژگیها، ساحت و عوامل زمینهای، موانع، راهبردها و پیامدها/ دستاوردها تدوین نموده است.
مؤلفۀ پیشنیازها شامل مضامین ایمان و عمل صالح، مؤلفه ویژگیها شامل مضامین پایۀ توکل به خدا و اخلاص، اطمینان قلبی و احساس ارزشمندی درونی، خوشاخلاقی و فروتنی، بردباری و خودکنترلی، واقعبینی و عقلانیت، بخشندگی و فداکاری، آگاهی و تعهد، مؤلفۀ شاخصها و راهبردها شامل مضامین خداشناسی و خودشناسی، ولایتمحوری، معرفت و تربیتمحوری، کمالمحوری، مضمون سازماندهندۀ پیامدها/ دستاوردها شامل مضامین پایۀ رستگاری و مصلحتاندیش، فرزانگی و خویشتنسازی، خیرخواهی، شایستگیهای رفتاری، استقلالطلبی، مؤلفۀ موانع شامل مضمون پایۀ خودپرستی و غرور، حسادت و زیادهطلبی، رفاهخواهی و هوسرانی، بدگمانی و افترا، بدعهدی و تزویر، دوگانگی و اختلاف، اسراف و ستیزهگری، بدخلقی و ناشکری و درنهایت، مؤلفۀ ساحتها/ عوامل زمینهای شامل مضمون پایۀ محیط خرد و محیط کلان است (مرزوقی، دیمهکار، جهانی و ترکزاده، 1399).