چکیده:
صدها سال از عمر زبان و آدب پارسی میگذردء و هزارة اخیر آن کارنامة پربار و درخشانی دارد
که آثار شگرف و بیبدیل آن. در ادبیات جهان. بینظیر و کمنظیر بوده است. روح ایرانی. سنگ
بنای مضمون ادبیات را همواره بر عشق و مفاهیم متعالی و دلکش انسانی بنا نهاده است. این
درآمدهاند که دلایل بسیاری برای آنها میتوان ذکر کرد؛ از جملة این دلایل که در این نوشته
دربارة آنها بحث کردهایم» نبوغ و روحیة آزادمردی ایرانیء آمیختگی زبان و ادب پارسی با زبان و
ادبیات عربی از طریق ورود اسلام به ایران» حوادث تاریخی نظیر نهضت شعوبیه و نهضت ترجمة
آثار تمدنهای بزرگ جهان است. در پژوهش پیشرو ضمن آشارهای گذرا به پیشینة ادبیات پارسی
ایران پیش از اسلام» کوشیدهایم با بحث دربارة دلایل مورد تاکید. ء با تکیه بر مطالعات کتابخانهای و
روش تحلیل محتواء بر این امر پای بفشاریم که زبان و ادبیات پارسی همواره بیانگر عالیترین
مضامین والای انسانی بوده و درخشش و عظمت آن نیز از همین روحیۀ والای آزادگی و انسان-
دوستی سرچشمه گرفته است
خلاصه ماشینی:
اين عالي ترين مضامين انساني ، پيوسته به صورت هاي گونه گون در قالب هاي مختلف ادبي به بيان درآمده اند که دلايل بسياري براي آن ها مي توان ذکر کرد؛ از جملۀ اين دلايل که در اين نوشته دربارة آن ها بحث کرده ايم ، نبوغ و روحيۀ آزادمردي ايراني ، آميختگي زبان و ادب پارسي با زبان و ادبيات عربي از طريق ورود اسلام به ايران ، حوادث تاريخي نظير نهضت شعوبيه و نهضت ترجمۀ آثار تمدن هاي بزرگ جهان است .
اين مسأله گوياي آن است که دينداري و باور به انديشه هاي ماورايي، اگرچه پيش از زرتشت نيز در جامعۀ ايراني رواج داشته ، اما عامل بسيار مؤثري براي ستم هر چه بيشتر و بهره کشي دو طبقۀ دربار و روحانيت از رعيت بيچاره و زبون بوده است ؛ با وجود اين ، اين مايه قدمت اعتقادي به باورهاي ديني و ماورايي نشان ميدهد که ملت ايران همواره ملتي آشنا با مذهب و پايبند به اصول و قوانين آن بوده است ؛ امتيازي که بعد از ورود اسلام به ايران منشأ رشد و شکوفايي تمدني ايراني ـ اسلامي شد و قرن ها توجه جهان را به خود معطوف داشت و سرانجام پس از فراز و نشيب هاي بسيار، از جمله سرچشمه هاي ناب نهضت رنسانس در دنياي غرب گرديد.