چکیده:
موضوع مالکیت و حکمرانی در قرآن برای خداوند و انسان به کار رفته و ممکن است این تصور پدید آید که «مالکیت الهی و انسانی از قدرت و تسلط یکسانی برخوردار هستند». این مهم، موجب شد تا مقاله حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی به معناشناسی واژه «مُلک» بر اساس روابط همنشینی در آیات قرآن کریم بپردازد. بررسی تمام آیات مُلک الهی و مُلک انسانی (48 مورد) نشانگر امور ذیل است: الف) مُلک الهی در نقش مبتدای مؤخر بیشتر با ریشههای «س/ ب/ ح»، (ح/ م/ د)، (ب/ر/ک)، (خ/ ل/ ق) و... و در نقش مبتدا با موضوعای قیامت، برپایی حکومتالهی در آن و إعطای جزای مؤمنان و کافران با ریشههای (ب/ غ/ ت)، (ع/ ق/ م) و... روابط همنشینی دارد، ب) مُلک انسانی در غالب موارد با نقش مفعولبه با ریشههای (أ/ ت/ ی)، (ش/ ی/ أ)، (ن/ ز/ ع)، (ش/ د/ د) و (ص/ ف/ و) همنشین است، ج) خداوند مالک حقیقی جهان است و مُلک را به هر کسی که بخواهد، میدهد و از هر کسی که بخواهد، میگیرد و إیتاء مُلک به هر دو انسان مؤمن یا کافر بستگی به مشیت الهی دارد، د) تمام آیات مُلک الهی به بیان ویژگیهای یک مالک مطلق از جمله دارا بودن قدرت بینهایت، آفرینش موجودات، ربوبیت الهی، فرمان پذیری مطلق موجودات، اجرای شفاعت، عدالت و برپایی روز جزا در جهانی دیگر میپردازد؛ اما در آیات مُلک انسانی به این موضوع که فرمانروای زمینی چه ویژگیها و اختیاراتی دارد، اشارهای نمیکند بلکه مهم ترین موضوع، دادن و پس گرفتن قدرت فرمانروایی از انسان، انتخاب فرمانروا براساس شایستگی ها (انسان مومن) و تفویض اختیاراتی همچون علم، قدرت و حکمت میباشد. بنابراین مهمترین مساله در آیات ملک انسانی این است که ملک انسانی نیز در طول ملک الهی قرار دارد و فرمانروایی انسان و تفویض اختیار فرمانروایی به انسان، جزئی از مدیریت جهان توسط خداوند است.
The issue of ownership and governance in the Qur'an is used for God and man, and it may be assumed that "divine and human ownership have the same power and control". This importance made the present article deal with the semantics of the word "property" based on the relationship of cohabitation in the verses of the Qur'an in a descriptive-analytical way. The examination of all the verses of divine property and human property (48 cases) showed; A) God's property in the role of a late beginner with the roots of "SABH", "HAMD", "Barak", "Khalaq" and... and in the role of a beginner with the topics of the resurrection, the establishment of the divine government in it and the giving of punishment to believers and unbelievers with the roots "Baghat", "Aqm" and... have cohabitation relationships. b) In most cases, the human property is accompanied by the passive voice with the roots "at-y", "shiy", "naza", "shadd" and "saf" and c) according to the reviewed verses, the human property is located along with the divine property and In all cases (the ruler of a believer and the ruler of a polytheist), the surrender of property is dependent on God's will and providence.