چکیده:
یکی از موارد مهم فرآیند شهرنشینی در ایران، رشد فیزیکی مادرشهرهای آن می باشد .
شاخصترین ویژگی شهرهای متروپل در کشور را می توان درساختار پیچیده ، مرکب و تعامل
گسترده و شکل گیری اندامهای متنوع، پیوسته و گسستةآن دید، چرا که نظام ساختی
نامتعادل و ناهماهنگ ، مادر شهرها را از نظر عملکرد ناتوان ساخته وساختار کالبدی
آنها را مختل نموده است.
آنچه در این مقاله به آن پرداخته شده ،شناخت مسایلی است که چهرة ناپایداربه مناطق
مختلف شهر داده است . بررسی وضعیت مناطق شهری بر مبنای آمار استخراج شده از مناطق
نمونه از طریق تکمیل پرسشنامه در سطح مناطق شهری و مطالعه شده درمادرشهرتبریز و در
ارتباط با نماگرهای فضایی –کالبدی توسعه قرار دارد. از بررسی نتایج همبستگی بین
متغیرها و درجمع رتبة هریک از مناطق ، از نماگرهای مورد آزمون ، مناطق به ترتیب ذیل
از نظر میزان پایداری طبقه بندی شده اند: منطقة2 ، منطقة8 ،منطقة7 ،منطقة4 ، منطقة7
، منطقة3 و منطقة1.
درواقع ناهمگونیهای سیمای متروپلیتن های ایران ، نتیجة عملکرد عوامل اقتصادی ـ
سیاسی واجرایی درچشم انداز شهر می باشد.این امردر بافت شبکه های شهری انعکاس یافته
وفضاهــــــــای ناهمسانی راایجادنموده است.درپایان نتیجه گیری وپیشنهادات نیزآمده
است.
خلاصه ماشینی:
"سیستم کالبدی شهر تحت تأثیر سیستم های محیط از یک طرف و سیستم های تشکیل دهندةآن (انواع کاربریهای زمین ، تراکم کاربریهای مختلف، مکان یابی و ترکیب مکانی یا همجواری کاربریها، کار آیی یا فرسودگی فضاها و کاهش عملکرد فضاها ) از طرف دیگر، دچار دگرگونی شد و در مسیر تحقق هدف خود (زندگی مطلوب و عادلانه ) این وضعیت موجب گردید سیستم شهر از تعادل خود که برای تحقق سطح کیفی وکمی خاصی از زندگی در نظر گرفته شده ، خارج گردد و از این رهگذر بازده عناصر یا کاربریها یا فضاهای شهری به جای گرایش به سوی تعادل عملا“ از آن دور شود و در مسیر کاهش کیفیت سطح زندگی پیش رود .
جدول شماره 2 در واقع ارزان بودن زمین درگذشته‚ بورس بازی زمین و عدم کنترل مالکیت در دهه های گذشته و نارسائیهای متابولیسمی بافت قدیم (فرسودگی منازل ‚عدم دسترسی مناسب وتنگی معابر ‚ کمبود پارکینگ و فضاهای ارتباطی‚ آ لودگیهای محیط به علت شدت تراکم ) و شهرک (به تصویر صفحه مراجعه شود) سازیهای جدید ( زعفرانیه‚ولیعصر‚باغمیشه‚ارم وسهند) موجب مهاجرت ساکنین بافتهای قدیم و میانی به حواشی شهر گردیده است (به تصویر صفحه مراجعه شود) جدول 1 نسبت محل تولد تبریز آذر 79 جدول شماره 2 نسبت محل زندگی قبلی تبریز آذر 79 (به تصویر صفحه مراجعه شود) براساس جدول شماره 3 از بین عوامل با اهمیت جهت انتخاب واحد مسکونی‚ مساله زمین و قیمت تمام شدة مسکن ‚در راس عوامل قرار دارد ."