چکیده:
این مقاله به بررسی مهمترین عوامل مؤثر بر اشتغال زنان در ایران در طول چهار دهه
پرداخته است. این عوامل در قالب دو دسته عمده اجتماعی و اقتصادی مورد توجه قرار
گرفته است. در بخش عوامل اجتماعی، تحصیلات زنان و میزان اشتغال مردان، رابطه
معناداری با میزان اشتغال زنان برقرار نموده است. در بخش عوامل اقتصادی نیز
گسترش صنایع و بخصوص صنایع دستی مانند فرش و گلیم توانسته است زمینه اشتغال
زنان را به طور معناداری هموار نماید؛ امری که با گسترش بخش خدمات حاصل نشده
است. صنعتگران و متخصصان ـ به ترتیب ـ اولین و دومین گروه عمده شغلی در بین زنان
شاغل کشور در آخرین دهه مورد بررسی بودهاند. بیشتر زنان بیکار باسواد بوده و به گروه
سنی 15 ـ 24 ساله تعلق دارند و عمدتا مجرد نیز هستند. در پایان مقاله، به ارائه برخی
پیشنهادات اجتماعی و آماری پرداخته شده است.
خلاصه ماشینی:
سیاستهای اشتغال زنان جمهوری اسلامی ایران مصوب «شورای عالی انقلاب فرهنگی» نیز در مواد 1 و 2 خود با تأکید بر قداست مقام مادری و تربیت نسل آینده، بر این مطلب که باید ارزش معنوی و مادی نقش زنان در خانواده و کار آنان در خانه در نظر گرفته شود، تصریح کرده و اشتغال بانوان را از جمله شرایط و لوازم تحقق عدالت اجتماعی و تعالی جامعه برشمرده است.
(مرکز آمار ایران، 1377، جدول بخشهای عمده فعالیت زنان) در سال 1379 نیز بر اساس نمونهگیری از جمعیت شاغل 10 ساله و بیشتر، توزیع زنان در بخشهای عمده فعالیت بدین ترتیب بوده است: 26/26 درصد در بخش کشاورزی، 23/38 درصد در بخش صنعت و 51/35 درصد در بخش خدمات.
(مرکز آمار ایران، 1377، جدول بخشهای عمده فعالیت زنان) در سال 1379 نیز بر اساس نمونهگیری از جمعیت شاغل 10 ساله و بیشتر، توزیع زنان در بخشهای عمده فعالیت بدین ترتیب بوده است: 26/26 درصد در بخش کشاورزی، 23/38 درصد در بخش صنعت و 51/35 درصد در بخش خدمات.
(مرکز آمار ایران، 1379، ص 157 ـ 158) در اردیبهشت 1380 نیز بر اساس نمونهگیری از جمعیت شاغل 10 ساله و بیشتر، توزیع زنان در بخشهای عمده فعالیت بدین ترتیب بوده است: 8/32 درصد در بخش کشاورزی، 78/32 درصد در بخش صنعت و 42/33 درصد در بخش خدمات.
کاهش نسبی میزان بیکاری در جمعیت فعال (از نظر اقتصادی) در طول این دهه، برای زنان در کل کشور (نقاط شهری و نقاط روستایی) ـ به ترتیب ـ 6/47، 2/57 و 1/30 درصد و برای مردان ـ به ترتیب ـ 1/34، 2/38 و 9/28 درصد بوده است.