خلاصه ماشینی:
"چنانکه در طی این تفسیر اگر تقدیر باشد مواردی بسیار که شاهد این ادعا میباشد تحریر خواهد شد بی‌تردید نخستین‌باری که موضوع تنافی علم و دین موردنظر و بحث گشته و دربارهء اثبات و نفی آن گفتگو بعمل آمده است در میان دانشمندان مسیحی و در اروپا بوده است چه پس از اینکه اروپائیان از راه کتب علمی دانشمندان اسلامی بعلوم آشنا گشته و اندک‌اندک بترقیاتی نائل آمده و اختراعات و کشفیاتی نموده‌اند و غالب گفته‌ها و اندیشه‌های علمی را با عادات و افکار و اوهام عمومی که نتیجهء تربیت‌های جاهلانه و متعصبانهء کشیشان قرون وسطی میبوده مخالف دیده‌اند پس قهرا میان این دو گونه آراء اصطکاک و مزاحمت پدید گردیده بویژه که صاحبان عادات و تقالید دینی سخت از پیشرفت و پیروی آراء و افکار علمی جلوگیری و ممانعت میکرده و این جلوگیری را هم بحساب دین میگذاشته‌اند و راستی را علوم با دینی که از کشیشان کورکورانه و بطور تقلید صرف میگرفته‌اند اینان هم فعال ما یشاء بوده و کوشش میداشته‌اند که مردم از دانش و علم دور باشند تا بحکومت مطلقه و سیادت بی‌معارضهء ایشان لطمه‌ای وارد نیاید سخت مخالفت مینموده و ناگزیر اهل عمل نیز دین را مروج جهل و خرافات و اوهام میشناخته و می‌شناسانده و در راه اثبات استحکام بنیان علم و استدلال بر سستی و نااستواری اساس و بنیان دین کوشش میکرده‌اند پس درعین‌حال اینکه منافات این دو را میرسانده بی‌پروپائی احکام کلیسا را که بعنوان دین خوانده میشده نیز ثابت و مدلل میداشته‌اند."
کلید واژه های ماشینی:
دین
،
اسلام
،
تفسیر ایمان
،
تقلید
،
کشیشان
،
اروپا
،
کتاب آسمانی در فراگرفتن علوم
،
علوم دینی بخدا آشنا
،
دین اسلام
،
کتب علمی دانشمندان اسلامی
(
, 
, 
)
