چکیده:
هدف این تحقیق بررسی تاثیرات متقابل فرهنگی و سیاسی ایران و مصر است. نگارنده در پی پاسخ به این سوال است که ایران و مصر، به عنوان دو کشور برخوردار از مرزهای سرزمینی، میراث سیاسی و هویت فرهنگی ویژه، چه تاثیری بر فرهنگ یکدیگر داشته اند؟ در این تحقیق اشتراکات دینی، معماری و حرکت های فکری- فرهنگی و سیاسی دو کشور مورد بررسی قرار می گیرد. روش تحقیق مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای است. نتایج پژوهش موردی نشان می دهد که مهمترین زمینه های تاثیر فرهنگی ایران باستان و مصر، به دنبال حاکمیت پادشاهان ایرانی بر مصر و گسترش مناسبات سیاسی و اجتماعی و معماری بوده است. پس از ظهور اسلام نیز نفوذ تدریجی این دین و حضور معماران مسلمان ایرانی و مصری در سرزمین یکدیگر، سبب گسترش تعاملات و خلق چشم اندازهای فرهنگی ویژه در هر دو کشور گردیده است. یکی از مهمترین زمینه های تاثیر فرهنگی ایران بر تحولات سیاسی مصر، طی دو قرن اخیر، سیدجمال الدین اسدآبادی بود که سال ها در کشورهای اسلامی به ویژه مصر، از طریق تدریس در جامع الازهر و انتشار روزنامه، به نشر افکار آزادی خواهی و اسلامی پرداخت و در بیداری مسلمانان مصر و استقلال سودان نقش عمده ای ایفا کرد. در سال های اخیر نیز اندیشه های روشنفکر مذهبی ایران دکتر شریعتی در روشنگری افکار توده مردم، به ویژه جوانان مصری نقش بسیار موثری بر جای نهاد. از این رو با توجه به اینکه هر دو کشور از کانون های مهم اسلام در جهان محسوب می شوند، گسترش روابط فرهنگی و سیاسی سبب پیشرفت هر دو کشور و تقویت جهان اسلام خواهد شد.
خلاصه ماشینی:
"یکی از مهمترین زمینههای تأثیر،فرهنگی ایران برتحولات سیاسی مصر،طی دو قرن اخیر،سید جمال الدین اسدآبادی بود کهسالها در کشورهای اسلامی بهویژه مصر،از طریق تدریس در جامع الازهرو انتشار روزنامه،به نشر افکار آزادیخواهی و اسلامی پرداخت و دربیداری مسلمانان مصر و استقلال سودان نقش عمدهای ایفا کرد.
تصویر شماره 3:تل المسفوطه نصب شده در مسیر کانال نیل،مربوط به قرن ششم قبل از میلاد (به تصویر صفحه مراجعه شود)یکی از تأثیرات فرهنگی تمدن ایران عصر هخامنشی بر مصر باستان،احداثچاپارخانههاست.
تصویر شماره 5:تندیس داریوش هخامنشی،ساخته شده به دست مصریان (به تصویر صفحه مراجعه شود)&%03215MMFG032G% أثیرات متقابل فرهنگی ایران و مصر در قرون اولیه اسلامی با ظهور اسلام،دو حوزه تمدن بشری یعنی ایران و مصر به تصرف آن درآمد؛با اینتفاوت که مصر،در زمان تصرف اعراب،بخشی از قلمرو امپراتوری روم شرقی(بیزانس)و ایران کشوری مستقل بود.
از سوی دیگر،کوتاهی مقامات فرهنگی ایران و خالی کردن سریع عرصه،فضای خالی را در پیش روی سیاستمداران اسراییلی قرار داد تا از طریق زبان عبری درفرهنگ اسلامی مصر نفوذ و از این طریق اندیشههای خود را صادر کنند.
در پانزدهمینکنفرانس بین المللی شورای عالی امور اسلامی در قاهره،در اردیبهشت 1382،با عنوان«آینده امت اسلامی»و با هدف ایجاد وحدت اسلامی،که از سوی وزارت اوقافاسلامی مصر و با شرکت شخصیتهای علمی،فرهنگی و مذهبی از 72 کشور و 8 سازمانبین المللی اسلامی در قاهره برگزار شد،حضور فعال ایران در این کنفرانس،مورد توجهشرکتکنندگان قرار گرفت(82/2/27 سایت ایکرو).
16-قربانزاده آهنگری،محمد(1380)؛«نفوذ تمدن و فرهنگ و آثار ایرانیان در میان جوامع آفریقایی»،مجموعهمقالات اولین همایش روابط فرهنگی-تمدنی ایران آفریقا،جلد اول،تهران:دانشگاه تربیت مدرس،مرکز مطالعات آفریقا،صص 155-133."