چکیده:
این نوشتار بخش دوم از مقاله «بردگان از جاهلیت تا اسلام » است . در بخش نخست گفته آمد که مبارزه دفعی اسلام با برده داری و لغو یک باره آن ، با موانعی جدی روبه رو بود. از این رو، اسلام کوشید تا به تدریج و با پدیدآوردن زمینه هایی ، بردگان را از اوضاع نابسامان و اسف بارشان رهایی بخشد، که محدود کردن اسباب و عوامل بردگی و گشودن درهای آزادی بر روی بردگان از جمله آن ها بود. البته از آن جا که بردگان ، هم چنان بخشی ازجامعه را تشکیل می دادند، عمده ترین تغییر و تحولات درباره آنان در دوره اسلامی در حیطه رفتاری صورت گرفت . این تحولات به طور عمده در سه حوزه رخ داد: 1. رویکرد انسانی به بردگان ؛ 2. تغییر حقوق و قوانین بردگان ؛ 3. تغییر رفتار با بردگان . در این نوشتار با توجه به منابع اسلامی به شرح مختصری درباره هر یک از این سه حوزه پرداخته شده است .
خلاصه ماشینی:
روبهرو بود و پیامدهای زیانباری در پی داشت، از این رو اسلام اصل بردهداری آنروز را ناچار پذیرفت، اما تحولات فراوانی نیز برای رهایی آنان از اوضاع نابسامان واسفبار به وجود آورد، از جمله محدود کردن اسباب وعوامل بردگی وگشودندرهای آزادی به روی بردگان با توسعه باب عتق.
ابوذر گفت: از رسولخدا صلیاللهعلیهوآله شنیدم که درباره غلامان فرمود: اینان برادران شمایند که خداوند آنها را زیر دستان شما قرار داده است، پس هر کسبرادرش زیر دست او باشد از آنچه خود میخورد به او خوراک بدهد و از آنچه خودمیپوشد او را بپوشاند و کاری که توانش را ندارد از وی نخواهد و اگر چنین کاری را از اوخواست باید که یاریاش دهد.
مردم، با دستها و پاهای بسته، در زیر آفتاب سوزان حجاز، روی زمین داغمیخواباندند و سنگی بزرگ بر سینه آنها مینهادند تا بدنشان به زمین گرم بچسبدو گوشت پیکرشان و پوست بدنشان بسوزد، 1 رسولخدا صلیاللهعلیهوآله به دلجویی و حمایتروحی و عاطفی ایشان میپرداخت، از جمله به خاندان یاسر که به دلیل گرایش بهاسلام شکنجههای سختی را تحمل کرده بودند و در این راه شهید داده بودند، فرمود: صبرا آل یاسر موعدکم الجنه؛ 2 صبر پیشه کنید ای فرزندان یاسر که جایگاه شمابهشت است.
امیرالمؤنین علی علیهالسلام میفرماید: رسول خدا درباره آیه شریفه: «وآتوهم من مال الله الذی ابن شهر آشوب، همان، ج 1، ص 126؛ سیدمحمدحسین طباطبایی، سنن النبی، ص 133 و مجلسی،همان، ج 16، ص 227.