چکیده:
در قرآن کریم آیاتی در مورد علم حدیث، اصول، فقه، کلام، صرف، نحو،
علوم روز همچون: طب، جدل، هیئت، هندسه، جبر، نجوم و صنایع
مختلف آمده است، لذا دانشمندان گذشته تلاشهایی را در جهت فهم
مطالب علمی قرآن صورت دادهاند که با بکار گیری تأویلات و تعابیر
ناصحیح عموما از مسیر صحیح تفسیر قرآن منحرف شدهاند، در صورتی که
در تفسیر علمی صحیح قرآن تحقق دو شرط لازم است.
1.مطلب علمی اثبات شده، قطعیت داشته باشد.
2.آیه مورد نظر با روشنی و وضوح کامل بر آن مطلب دلالت کند، نه از روی
احتمال و تقریب تطبیق صورت پذیرد.
لذا در این مقاله به بررسی تحلیلی تفسیرهای علمی قرآن در قرن چهاردهم
در ترازوی روش شناختی میپردازیم.
خلاصه ماشینی:
"8 بدرالدین محمد بن عبدالله زرکشی (م 794) نیز بر این باور است که همه علوم را میتوان از قرآن استخراج کرد و اقوال برخی از صحابه را در کتاب خود البرهان فی علوم القرآن بیان کرده است، از جمله اینکه ابن مسعود گفته: هر کس علوم اولین و آخرین را بخواهد پس در قرآن جست و جو کند و در معانی و تفسیر و قرائت آن بیندیشد.
کتاب معروف وی الجواهر فی تفسیر القرآن الکریم المشتمل علی عجایب بدایع المکنونات و غرایب الآیات الباهرات در 25 جلد میباشد که در آن کوشش کرده به طریق علمی و با عنایت به احکام و اخلاق، قرآن را تفسیر کند، به همین جهت او از کسانی است که معتقد است قرآن را نمیتوان تفسیر کرد مگر با علوم جدید،البته گر چه نگارش او علمی و علم آلود است ولی نگرش او علمی نیست یعنی جهان بینی الهی و دینی دارد و برای او دین اصل و علم فرع، اما فرع مهم است.
ش. روش صحیح تفسیر علمی قرآن و نتیجه بدیهی است که شرح آیات علمی قرآن و تطبیق آن با علوم روز باید با احتیاط کامل صورت پذیرد، باید بکوشیم قرآن را با همان روشی که خود قرآن تعلیم فرموده است، تفسیر کنیم، اگر مفاد آیهای طبق اصول محاورهای بر نظریهای فلسفی و علمی منطبق بوده مطلوب است و در غیر این صورت نباید یافتههای علمی خود را به قرآن تحمیل نماییم یا فرضیههایی را که هنوز ثابت نشده با آیات قرآن تطبیق دهیم و راه کسانی که در گذشته دچار لغزش شدهاند دنبال نکنیم و در مورد موضوعی اگر چه همه فلاسفه و دانشمندان بر آن اتفاق نظر داشته باشند ولی استدلال از قرآن بر آن موضوع نیابیم دلالت اندیشمندان را بر حق نپنداریم و بر قرآن آن را تحمیل ننماییم."