خلاصه ماشینی:
"حال پس از روشن شدن اهمیتی که قرآن کریم و سنت نبوی برای رعایت پیمان قایلند، این سوءال مطرح است که چنانچه شهروندان غیر مسلمان مرتکب عملی شدند که از نظر قوانین جامعه اسلامی جرم و خلاف محسوب میشود، با مجرم و متخلف چگونه باید برخورد کرد؟ فقهای امامیه در بحث «اهل ذمه» صورتهای مختلف ارتکاب جرم را بررسی کردهاند.
حال در مورد غیر مسلمانانی که در جامعهی مسلمانان زندگی میکنند و از خدمات و تسهیلات آن سود میبرند و در زیر سایهی امنیت آن به سر میبرند، وضعیت چگونه است؟ آیا آنها هم مانند مسلمانان ملزم به پرداخت مخارج دولتی هستند یا نه؟ غیر مسلمان مستأمن که به طور موقت و با انگیزههای فرهنگی و سیاسی وارد جامعه اسلامی شده است، به منزلهی مهمان محسوب میشود و ملزم به پرداخت هیچگونه مالیاتی نیست.
آیا جزیه مختص اهل کتاب است؟ به دلیل آن که در آیهی مذکور عبارت«من الذین اوتوا الکتاب» (از کسانی که اهل کتاب هستند) آمده است، نظر مشهور فقهای امامیه بر آن است که پرداخت جزیه، مخصوص اهل کتاب است و دیگر کافران، چنانچه قرارداد صلح و مهادنه با جامعه اسلامی نبندند، جز جنگ و یا پذیرش اسلام راهی ندارند و جزیه از آنان دریافت نمیشود.
اینان با مشاهدهی رفتار نادرست برخی از حکام ستمگر اموی و عباسی که با تحقیر و توهین به اهل ذمه از آنان جزیه دریافت میکردند و نیز با مطالعهی نظر برخی از اندیشمندان مسلمان در مورد لزوم اهانت و تحقیر اهل ذمه، به این نتیجه رسیدهاند که گویا هدف اسلام از جزیه، وارد کردن فشار روانی و اقتصادی به پیروان سایر ادیان و سربازگیری اجباری از آنان است."