خلاصه ماشینی:
"از دورهی باستان آثار مکتوب دو زبان برجای مانده است:یکی زبان اوستایی که در سرزمینی از نواحی شرق ایران بدان سخن میگفتهاند و قدیمترین آثار آن احتمالا متعلق به زمانی میان قرن هشتم تا دهم قبل از میلاد است و دیگری زبان فارسی باستان که زبان ناحیهی فارس بوده و کتیبههای شاهان هخامنشی بدان نوشته شده و قدیمترین آنها از قرن پنجم ق.
تنها کتیبهیی که به نظر میرسد به زبان فارسی باستان و به خط آرامی نوشته شده و احتمالا متعلق به بعد از دورهی هخامنشی است،در نقش رستم است که تنها چند کلمهی آن تاکنون خوانده شده به قطعیت دربارهی آن نمیتوان سخنی گفت.
علاوه بر این کتیبهی بزرگ،ده کتیبهی کوچک که هر کدام دارای چند کلمه بیش نیست و در آنها نام شورشیان ذکر شده و یک کتیبه 18 سطری که مشتمل بر معرفی داریوش است،در بیستون کشف گردیده است.
کتیبهی دیگر در 58 سطر مشتمل بر:مدح اهورهمزدا،معرفی داریوش و ستایش اهورهمزدا که پادشاهی را به او عطا کرده است، دربارهی ساختن کاخ شوش و مواد ساختمانی که در آن بهکار رفته است و دعا به خود و پدر و کشورش.
کتیبههای سوئز:سه کتیبه از داریوش در سوئز کشف شده که مفصلترین و مهمترین آنها در 12 سطر مشتمل بر این مطالب است:مدح اهورهمزدا،معرفی داریوش و دستور حفر ترعه سوئز،دو کتیبهی دیگر کوچکاند،مشتمل بر معرفی این شاه.
م) از اردشیر اول کتیبهیی در 11 سطر در تخت جمشید باقی است مشتمل بر مدح اهورهمزدا،معرفی شاه،اتمام کاخی که خشایارشا شروع کرده بود و این شاه به اتمام رسانیده است."