خلاصه ماشینی:
"عموما عقیده بر آن است که حکومت علوی در دیلمان و گیلان پس از مرگ حسن بن قاسم در سال 316 ق929/ م به پایان آمد ولی این عقیده درست به نظر نمیرسد زیرا هیچ تاریخ معینی نمیتوان بر این واقعه قرار داد.
بنابراین،حکومت علوی در طبرستان سبب گسترش اسلام و مذهب زیدی در نواحی جنوب خزر بود و گرویدن مردمان دیلمان و گیلان را به اسلام در زمان حکمرانان علوی اکنون میتوان موضوع مطالعه قرار داد.
42 بررسی مآخذ،به خصوص منابع شیعی به این نتیجه منتهی میشود که تشیع زیدی قبلا، پیش از حسن بن زید به دست پیروان امام قاسم بن ابراهیم رسی که در 246 ق860/ م درگذشت،در ناحی جنوب خزر مرسوم شده بود.
علاوه بر این بررسی دقیق یکی از وسایل او بنام حسبه(که اخیرا مورد تحقیق قرار گرفته است)60و کتاب الابانۀ او،که شرح آن در میان نسخ خطی مونیخ در دسترسی است،61نشان میدهد که وی مؤلف آثار مهم زیدی بود،و نیز اظهار فوق را سخت تأیید میکند.
20)برای اطلاع از زندگانی وی بنگرید به Fr. Bu؟hl دایره المعارف اسلام(1971)، III ،245:و یادداشتهای شمارۀ 69 و 78 در شرح بر ترجمۀ ملخص کتاب التاجی Kirabat-Ta؟ji؟Epitome اثر ابو اسحاق ابراهیم الصابی،به اهتمام نویسندۀ حاضر(بزودی در دسترس قرار خواهد گرفت).
نسب کامل او بهگونهای که البطحانی ثبت کرده است(نسخۀ خطی یاد شده در بالا از پشت صفحۀ 30 تا پشت صفحۀ 36):ابن محمد القاسم بن ابراهیم بن اسمعیل بن ابراهیم بن الحسن بن الحسین بن ابی طالب،نیز بنگرید به: Wiltred Madelung,Der Imamal-Qa؟simbin Ibra؟hi؟m und die Glaubenleber der Zaiditen(Berlin, 1965 ."