چکیده:
تورم در اقتصاد ایرانی به عنوان یک معضل ساختاری از جمله پدیدههای اقتصادی است که سالهای متمادی تمام شئون زندگی عموم مردم و نیز سیاستهای اقتصادی را به خود مشغول نموده است و رفع این مشکل جزء آمال مردم و اهداف دولتها در برنامههای توسعه بوده است.در این نوشتار سعی میشود تا با ارائه تصویری از تورم در سالهای اخیر،راهکارهای اجرایی مقابله با آن نیز بررسی شود.در این مسیر اولین قدم جهت مواجهه با رشد سطح عمومی قیمتها علتشناسی آن است،لذا ابتدا به دلایل بروز تورم و سپس راهکارهای اجرایی مقابله با آن پرداخته میشود.از جمله علل تورم مورد بررسی تورم با منشاء تقاضا، تورم ساختاری،انتظارات تورمی و تورم حاصل از فشار هزینه است.در بخش راهکارهای اجرایی نیز موارد پیشنهادی در دو بازه زمانی کوتاهمدت یا میانمدت و بلندمدت در طرف تقاضا و عرضه بررسی شده است.
خلاصه ماشینی:
"همچنین تصویب اصلاحیه ماده 06 قانون برنامه سوم و تشکیل حساب ذخیره ارزی که مقرر شد این حساب در شرایط بحرانی و کاهش قیمت نفت به عنوان اندوختهای مطمئن در جهت رشد اقتصادی و رشد سرمایهگذاری و نیز افزایش ظرفیتهای تولیدی جامعه به کار گرفته شود،از جمله اقداماتی بود که به عنوان نقطه عطفی در برنامه سوم توسعه بهشمار میآید،هرچند افزایش درآمدهای ارزی این حساب را به بانکی سهل الوصول برای پرداخت هزینههای جاری دولت تبدیل نمود و رشد نقدینگی حاصل از فزونی داراییهای خارجی بانک مرکزی را به عنوان اثر منفی به دنبال داشت.
تحریک تقاضای کل از طریق افزایش حجم نقدینگی به خصوص طی سالهای اخیر که از ناحیه فروش نفت خام و رشد خالص داراییهای خارجی بانک مرکزی و به تبع آن رشد پایه پولی بر کشور تحمیل میشود از جمله دلایل انکارناپذیر تورم در اقتصاد ایران است،هرچند این رابطه طی سالهای اخیر تا حدودی ضعیف شده است.
تأثیرات منفی قاچاق بر تمامی بخشهای اقتصاد در ارتباط با خنثیسازی سیاستهای تجاری،کاهش درآمد گمرکی و مالیاتی،ناکارآمد کردن سیاستهای ترجیحی(وضع عوارض سنگین بر کالاهای خارجی با هدف تقویت کالاهای داخلی)،ناکارآمد کردن سیاستهای تبدیلی(واقعی نمودن قیمتها با هدف جذب سرمایه به سمت کالاهایی که با افزایش قیمت مواجه شدهاند)،گسترش بیکاری به دلیل تضعیف تولید،افت تولید ناخالص داخلی و در نتیجه گسترش فقر،کاهش ارزش پول ملی،افزایش قیمتها همراه با ایجاد ذائقه مصرفی جدید، افزایش تقاضا برای ارز و افزایش تورم حاصل از این مسئله قابل مشاهده است."