چکیده:
گردشگری به عنوان یک فعالیت بازرگانی،نقش و اهمیت بهسزایی در رشد و توسعه اقتصادی کشورها به ویژه کشورهای در حال توسعه دارد.عوامل متعددی نظیر امکانات، تسهیلات،وسایل ارتباط جمعی،حمل و نقل،جاذبههای تاریخی،زیارتی،اطلاعات فنی و مانند آنها بر فعالیت گردشگری تأثیرگذار است.این امر نشان میدهد که این بخش دارای ارتباط تنگاتنگی با دیگر بخشهای اقتصادی کشور بوده و به شدت از روابط خارجی و مناسبات بینالمللی متأثر است.از سویی گسترش گردشگری بر درآمد ملی،ارزی،اشتغال و دیگر شاخصهای کلان اقتصادی کشور نیز تأثیرگذار است. در این مقاله با نگرش به اهمیت اقتصادی گردشگری،به بررسی جایگاه این فعالیت در اقتصاد کشور پرداخته میشود.ابتدا عملکرد بخش گردشگری از طریق بررسی تأثیر آن بر متغیرهای کلان اقتصادی طی برنامه سوم توسعه را مورد بحث قرار میدهیم.در ادامه، نظری اجمالی به سیاستهای گردشگری در برنامه چهارم توسعه داشته و چگونگی تداوم روند توسعه این بخش در طول این برنامه بررسی میشود.در پایان با جمعبندی و نتیجهگیری،به جایگاه این بخش در روند توسعه اقتصادی کشور پرداخته خواهد شد.
خلاصه ماشینی:
"تأثیر عملکرد بخش گردشگری بر شاخصهای کلان اقتصادی طی برنامه سوم توسعه (با نظری اجمالی به سیاستهای این بخش در برنامه چهارم توسعه) ملوک پرتوی* گردشگری به عنوان یک فعالیت بازرگانی،نقش و اهمیت بهسزایی در رشد و توسعه اقتصادی کشورها به ویژه کشورهای در حال توسعه دارد.
عملکرد بخش گردشگری و جهانگردی کشور طی برنامه پنج ساله سوم توسعه نشاندهنده آن است که این بخش به رغم افزایش درآمد،نتوانسته نقش مؤثری در تولید ناخالصی داخلی کشور ایفاء کند و مجموع درآمد ارزی حاصل از صنعت گردشگری طی این برنامه(0763/5 میلیون دلار) فقط 0/6 درصد تولید ناخالص داخلی کشور را دربر میگیرد که نسبت به درآمد سهم سایر بخشها به ویژه بخش نفت در اقتصاد کشور بسیار ناچیز و جزئی است.
براساس این ماده علاوه بر وظیفه دولت در مورد شناسایی،حفظ،پژوهش و معرفی آثار تاریخی و فرهنگی،ایجاد و توسعه موزهها و جلب مشارکت بخش خصوصی و تعاونی،به ارتقاء جایگاه بخش غیر دولتی و افزایش رقابتپذیری در صنعت گردشگری از طریق قوانین و مقررات و ارائه تسهیلات لازم اشاره شده است(بند ج ماده 41)بر این اساس دولت همچنین ملزم به تهیه ضوابط حمایتی، اداری و بانکی برای مؤسسههای بخش غیر دولتی و نیز جذب سرمایهگذاری و مشارکت مؤسسههای تخصصی داخلی،بینالمللی،و بیمه برای گردشگرهای خارجی است.
سیاستگذاران در برنامه چهارم توسعه از طریق سیاست همافزایی فعالیتهای جهانگردی و گردشگری با سایر فعالیتهای اقتصادی،درصدد توجه به ویژگی فرابخشی این بخش برآمدهاند، به علاوه در این برنامه با پیشبینی سیاست تحکیم روابط ایران با جهان اسلام،توسعه گردشگری اسلامی مورد توجه واقع شده است."