چکیده:
در دو دهه ی گذشته ، کشور ما ایران از نظر جنگ طولانی ، تحریم نفتی ، تاسیسات نفتی و میزان عرضه ی نفت خام وضعیت خاصی داشته است . این تحقیق برای بررسی و تخمین روند سهم جهانی بازار نفت ایران ورفقبا و تعیین اندازه های کشش عرضه یی نفت نسبت به عوامل موثر در عرضه ی نفت خام نظیر قیمت ، کیفیت و ظرفیت صورت گرفته است . برای دست یابی به این اهداف ، بیش تر از داده های سری زمانی 1998 - 1970 متغیرهای صادرات نفت خام ایران ، صادرات نفت خام رقبا ، صادرات نفت خام جهان gdp کشورهای عمده وارد کننده نفت خام ، قیمت نفت خام ایران ، سرمایه گذاری در بخش صنعت نفت ایران ، مصرف داخلی نفت خام ایران و تولید نفت خام ایران ( نسبت مصرف به تولید) ، قیمت نفت خام رقبا، تولید نفت خام رقبا بر اساس مدل های اقتصاد سنجی استفاده شده است ، البته متغیرهای ظرفیت صادرات نفت خام و متغیر کیفیت نفت خام که دارای سری زمانی خاصی نبوده اند به صورت توصیفی بررسی شده اند .هنگام برازش متوالی مدال ها آزمون های پایایی به عمل آمد چهار مدل اقتصاد سنجی سهم بازار جهانی نفت خام ایران ، سهم بازار جهانی نفت خام رقبا، صادرات نفت خام ایران و صادرات نفت خام رقبا با استفاده از آن متغیرها طراحی و بانرم افزار تحصصی Eviews.3.0 تخمین زده شده اند . تحلیل نتایج درباره ی وضعیت سهم جهانی بازار نفت خام ایران و رقبا و اندازه ی کشش های آن و نیز مقایسه ی اندازه ی کشش عرضه ی نفت خام ایران نسبت به عوامل موثر با اندازه یهای کشش عرضه یی نفت خام رقبا به عمل آمده است .
خلاصه ماشینی:
"(مدل2) در این مدل به مانند مدل قبلی GWX نشانگر صادراتی جهانی نفت خام است، QX صادرات نفت خام رقبای نزدیک ایران و D9 متغیر مجازی برای حذف اثرات تحریمها و بحرانهای منطقهای طی سالهای 1997-1991 است.
مقایسهی کشش سهم بازار ایران و رقبای نزدیک ایران تا اینجا حساسیت سهم بازار ایران و رقبا به مسائل بازار جهانی نفت محرز و آشکار شد؛ اما سؤال اینجاست که کدام حساستر هستند یعنی کدامیک در شرایط بحرانی، بهتر میتوانند بر تهدیدهای محیطی فایق شوند؟ با توجه به نتایج و ضرایب مدلها بهنظر میرسد که معادلهی مربوط به صادرات ایران با توجه به ضریب کوچکتری که نسبت به معادلهی ایران دارد، دارای حساسیت کمتری است، به عبارت دیگر اگر در بازارهای جهانی شرایطی حاکم شود که منجر به تحول یا تحولات جدیدی بشود به ازای هر یک درصد تغییر در وضعیت عرضهی جهانی نفت، ایران حدود 2.
ظرفیت صادرات یا بارگیری از متغیرهایی بود که که همانطوریکه پیش از این نیز توضیح داده شد، دارای سری زمانی معتبری نیست اما در مجموع و با توجه به شواهد و قراین میتوان گفت که ایران از نظر متغیر صادراتی دارای کشش بیشتری نسبت به بسیاری از رقبا است که این نتیجهگیری ناشی از ظرفیت بالاتر صادراتی آنها و همچنین عدم تمرکز مبادی صادراتی این کشورها است."