چکیده:
سفالگری از جمله هنرهایی است که تا امروز در بین جوامع انسانی باقی مانده است.در منابع نوشتاری بر جای مانده از دوره اسلامی به غربال کردن سفال در صنعت سفالگری اشارههای فراوانی شده است این منابع حاکی از آن است که سفالگران در اثر تجربه با غربال کردن خاک آشنا شده بودند و میدانستهاند که دسترسی به گل مناسب چه برای ساخت سفال و چه برای ساخت لعاب بدون غربال کردن خاک میسر نیست.در این مقاله به اهمیت غربال سازی در صنعت سفالگری پیش از تاریخ پرداخته و با استناد به نتایج به دست آمده از آزمایشهای طیفسنجی که بر روی سفالهای پیش از تاریخ انجام شده به تفسیر این نکته میپردازیم که چگونه غربال کردن خاک سفال نقش اساسی در ساخت و پخت سفال مرغوب داشته داشته است.
خلاصه ماشینی:
"از آنجایی که سفالگران هر منطقه از خاکی که بومی منطقه سکونت خود بوده جهت سفالگری استفاده کردهاند،پس باید پذیرفت که خاک استفاده شده در ساخت سفال نقشی اساسی در شناسایی محل سکونت سفال داشته است؛ بنابراین خاکی که برای ساخت یک سفالینه به کار رفته باید دارای عناصری همگن باشد؛اما نتایج به دست آمده از طیفسنجی سفالینههای محوطه شهریری که در میان آنها چندین تکه از یک سفالینه مورد آزمایش قرار گرفت،نشان داد که برخلاف تصور ما لایهرویی سفال یک نظام معین همگن عنصری ندارد و این عدم یکنواختی عنصری در قسمتهای مختلف یک ظرف سفالی واحد میتواند بر آینده علتهای ذیل باشد: الف:یکنواخت نبودن حرارت در زمان پخت سفال.
نتایج آزمایشگاهی(جدول 1)موید آن است که عدم یکنواختی ترکیبات شیمیایی بر سطح یک ظرف سفالی واحد برآیند عدم ترکیب مناسب و همگن خاک سفالگری و حرارت ندیدن یکنواخت سفالگری عصر نوسنگی است که احتمالا در کورههای باز حرارت داده میشدهاند؛همچنین عدم غربال نمودن خاک سفالگری،وجود دانههای خاکهای رسوبی و رسی با اندازههای متفاوت و وجود نمونههای آلی در خاک باعث گردیده که در زمان حرارت دادن سفالها با سوختی که از مواد آلی بوده،در درون آنها منفذهایی ایجاد گردد و این منفذها سفالهای دوره نوسنگی را پوک و شکننده مینمودهاند."