چکیده:
دانش طراحی شهری امروزه از رویکرد پرداختن به سازمان بصری و شکل شهر به رویکرد سازماندهی کیفیت محیط شهری روی آورده است.عوامل و معیارهای مؤثر در کیفیت محیط شهری بسیار متنوعاند که میتوان به سه گروه اصلی (کیفیات کارکردی،کیفیات اجتماعی و کیفیات زیباشناختی) تقسیم کرد.در این مقاله سعی شده است که مبانی و مفاهیم زیبایی در محیط شهری و نحوهء ارتباط و تأثیر آن بر کیفیت محیط شهری بررسی و معرفی شود.از نظر فلسفی،زیبایی، مفهومی عمیقتر و وسیعتر از زیبایی بصری یا زیبایی شکل و سیمای شهر دارد و نقش مؤثری در سرزندگی،شادابی و رضایت شهروندان ایفا میکند.براین اساس دانش طراحی شهری به منظور پاسخگویی به اهداف وسیع خود نیازمند آن است که مبانی و معیارهای زیباشناختی را در خود جذب کند و به درستی به کار گیرد.
خلاصه ماشینی:
"از نظر قوانین روانشناسی میتوان گفت که ادراک زیباشناختی بر دو روند همبسته استوار است که به دو جنبهء فردی و اجتماعی احساس زیبایی سازمان میدهد: الف-مرحلهء ادراک حسی: در این مرحله به کمک عملکرد مستقیم حواس برخی از پدیدههای محیط مثل شکل،رنگ،بعد،خط، سطح و مانند آنها ادراک میشود.
موضوع مهم این است که بخش مهمی از تلاشهای چند دههء گذشته،برای اصلاح شهرسازی کارکردی،یا به صورت آرمانگرایی محض و سنتگرایی بوده و یا بدون توجه کافی به ماهیت پیچیدهء محیط شهرهای کنونی و تنوع نیازهای انسانی هدف اصلی خود را بر احیای ارزشهای معماری و هنری و سازماندهی بصری و پرداختن به شکل و سیمای شهر معطوف ساخته است.
اول-پذیرش طراحی شهری به عنوان یکی از ارکان شهرسازی آخرین دستاوردهای شهرسازی جهان بر این مهم تأکید میورزند که وظیفهء شهرسازی فقط ساماندهی کالبدی و عملکردی شهرها نیست و نیز وظیفهء طراحی شهر فقط پرداختن به سازماندهی بصری فضاهای خرد شهری نیست،بلکه فرایندی جمعی و مشارکتی است که باید به همهء نیازهای انسانی(اعتلای کیفیت زندگی و محیط)پاسخ گوید.
در این زمینه میتوان به دو عامل مؤثر اشاره کرد: الف-بهبود امکانات فضایی شهر برای تسهیل مشاهده و تجربهء محیط به وسیلهء مردم ب-توسعهء آشنایی و ارتباط غیرمستقیم با شهر از طریق رسانههای گروهی به نظر لینچ برای آنکه تصور خود را از سیمای محیط شهرها گسترش دهیم و عمیق گردانیم محتاج ادامه و توسعهء (به تصویر صفحه مراجعه شود) فرهنگی و زیستشناختی عاملی هستیم که از تماس مستقیم به تماس غیرمستقیم و از تماس غیرمستقیم به ارتباط از طریق وسایل مکانیکی مثل رادیو،تلفن و غیره راه برده است."