خلاصه ماشینی:
"در صفحه اول هر شماره داخل کادر این جملات به زبان ترکی درج گردیده است: «از طرف ایرانیان اولین بار انتشار روزنامه با مرام و مسلک اسلامی و دموکراتیک شروع شده و تنها آمال و آرزویش دعوت به وحدت و یکپارچگی جهان اسلام بخصوص ملت نجیب ایران است.
علیقلیزاده-از ایرانیان عشقآباد و مدیر روزنامه مورد بحث-نوشته شده،پس از بحثی درباره عواقب و عوارض فوق العاده جنگ جهانی اول،که یکی از آنها هم سرنگونی هیکل مدهشه استبداد روسیه بود و خود نتایج مهمه دیگری چون اعلان خودمختاری و استقلال بعضی از سرزمینهای تحت استیلای رژیم تزاری را به دنبال آورد،چنین آمده است: «چنانکه معلوم است،از آنجایی که بخشی از قفقاز از آذربایجان مجزا گردیده،فرقه مقتدری از مسلمانان قفقاز تشکیل یافته،با آروزی«مختاری آذربایجان»به فعالیت پرداخته است.
کمیته ایالتی آذربایجان فرقه دموکرات ایران مکتب نمره 77،19 قوس 1336 اکنون از شرح مندرجات روزنامه تجدد،که دیگر زمانش گذشته،صرفنظر کرده،شمهای از نظریات خودمان را بیان کنیم: ما که خود آذربایجانی هستیم و میدانیم که علاقه و ارتباط سیاسیه آذربایجان به ایران و روحیهاش به چه درجهایست و از تاریخ حیات آن به نحو شایستهای آگاهی داریم،میدانستیم که چنین انتشاراتی تنها از طرف بعضی خوشخیالان بیعقل و یا فتنهانگیزان ظاهر گردیده است...
» روزنامه مورد بحث که نامش برگرفته از یکی از اصلیترین شعارهای دموکراتهای آذربایجان بود،با کمیته ایالتی آذربایجان حزب دموکرات ایران و ارگان آن،تجدد،پیوند تنگاتنگ داشت و گذشته از آنکه مطالبی از تجدد ترجمه و در آن درج میگردد،تجدد نیز گزارشهایی درباره «فعالیتهای دموکراتهای بادکوبه»و روزنامه«آذربایجان چاپ بادکوبه»منتشر میکرد."