چکیده:
در این نوشتار، با نگاهی به کتاب موسوعه الاجماع فی الفقه الاسلامی، تالیف سعدی ابوحبیب، اجماع در نگاه اهل سنت مورد نقد و بررسی و از بعضی ممیزات و ویژگیهای اجماع در نگاه امامیه سخن گفته شده است.
از جمله اینکه در نگاه اهل سنت؛ اجماع، دلیلی است در عرض کتاب، سنت و عقل، در حالی که در نگاه امامیه؛ اجماع صرفا کاشفی از سنت است. شرح آثار زیانبار و لوازم منطقی آن، از دیگر مباحث این نوشتار است.
The present survey، casting an eye over the book "موسوعة الاجماع فی الفقه الاسلامی"، written by saedi Abu-Habib، aims at studying and criticizing Ijma' which is meant by Ahl-e Sunnah، and also some differences and characteristics of Ijma' meant by Imamiyyah will be discussed. For instance، in the viewpoint of Ahl-e Sunnah، Ijma' is independent and equal in rank with ketab [Holy Quran]، Sunnah [or Sunnat: tradition، words and practice of The Prophet]، and AqL [reason; reasoning power]; however، in the viewpoint of Imamiyyah، Ijma is a part of Sunnah. The present essay also discusses The harmful and destructive effects y The Ijma of Ahl-e Sunnah".
خلاصه ماشینی:
"آنگاه مؤلف با طرح این مسئله که اگر همه مجتهدان امت در عصری اتفاق نداشته باشند،بلکهتعداد کمی از آنان مخالفت نموده باشند آیا اجماع تحقق مییابد یا خیر،از ابن قدامه نقل میکند:اجماعی که مخالف فعل«ابی بکر»و«علی بن ابی طالب علیه السلام»باشد اعتبار ندارد،از نووی نقل میکندکه اصح نزد جمهور این است که مخالف«داود ظاهری»و بلکه بهطورکلی مخالفت«ظاهریین»ضرری به اجماع نمیزند،و در پاورقی کتاب از شوکانی نقل میکند که چنین سخنی یعنی عدم اعتنابه مخالفت داود،از تعصباتی است که منشائی جز هوای نفس و عصبیت ندارد.
در یک مورد{/(و اعتصموا بحبل الله جمیعاو لا تفرقوا)/}نیز امر به عدم تفرق شده است که آن هم مخاطبش همه مسلماناناند،با توجه به اینهمه،چگونه جمهور از اهل سنت چنان تعریفی را(«اجماع مجتهدان امت محمد صلی الله علیه و آله»و یا«اجماع اهل حل و عقد»)برای اجماع اختیار کردهاند؟این تعریف لااقل شامل همه علما امتنمیشود و همه دانشمندانی که از اهل اجتهاد به معنای خاص نیستند،داخل در این تعریفنیستند،با آنکه قطعا جزئی از امت رسول و جماعت مسلمانان و مؤمناناند.
اکنون سؤال این است:آیا شما به لوازم آن ملتزممیشوید؟آیا اجماعات صحابه و تابعین و دیگران،پیوسته مبتنی بر دلیل شرعی و نص بودهاست،یا نهتنها نصی در کار نبوده،بلکه دلیل برخلاف و نصی مخالف آن وجود داشته است؟(بگذریم از آنچه درباره اصل تحقق اجماع آنان-با وجود مخالفانی چون اهل بیت علیهم السلام وحی-درذیل امر سوم از مقدمه مؤلف بیان داشتهایم."