چکیده:
نظریههای نوسازی وهمگرایی محصول دورة بعد از جنگ جهانی دوم هستند. هردوی آنها در پاسخ به طرح جدیدتقسیم جامعة انسانی به "سه" جهان متمایز صورتبندی شدهاند. جهان اول از جوامع صنعتی توسعه یافته، جهان دوم از جوامع سوسیالیست ]پیشین[ وجهان سوم مرکب از جوامع پسا استعماری جنوب وشرق است. درحالیکه توجه نظریههای کلاسیک نوسازی معطوف به تضاد جهان اول و سوم است، نظریههای همگرایی ونظریههای نوظهور متأخرگذار پسا کمونیسم و شکاف بین جهان اول ودوم را مورد توجه قرارمیدهند. مفهوم نوسازی، سازوکارهای نوسازی، نقد ایدة نوسازی وگزارش خلاصهای از نظریههای نوسازی وهمگرایی جدید محورهای اصلی بحث حاضرنددراین مقاله کوشش شدهاست که نشان داده شود مهاتماگاندی، رهبرسیاسی ومردمی هند، دربارة آموزش عالی هم نظرات خاصی داشت ومعتقد بود که سوادآموزی بدون آموزش حرفهای برای جامعه مفید نیست. گاندی معتقد بود کهتحصیلات عالی منطبق با واقعیات اجتماعی واقتصادی هند نیست. وی میگفت که کاردستی با کارذهنی برابر است ودر اثنای کار هم میتوان عبادت کرد. او دلیل بیکاری فارغالتحصیلان را عدم نیاز جامعه به تخصص آنان میدانست و معتقد بود که تعلیمات آزاد باید برچیده شود وتعلیمات مبتنی برحرفه جای آن را بگیرد. تعلیم وتربیت باید در اختیار دولت باشد. مردان وزنان بایدامکان یکسانی برای تحصیل داشته باشند. تعلیمات عالی باید به وسیلة بخش خصوصی حمایت شود.
خلاصه ماشینی:
"کلیدواژه: آخرین مظاهرتکاملگرایی مفهوم نوسازی (modernization) را میتوان بر اساس سه معنی توضیح داد: اولین و البته عمومیترین آنها مترادف است باتمامی انواع تغییرات اجتماعی پیشرو، زمانی که جامعه هماهنگ با برخی مقیاسهای پذیرفته شدة پیشرفت به جلو حرکت میکند.
وبالاخره معنای کاملا خاصی برای این مفهوم وجود دارد: نوسازی دراین معنافقط معطوف است به جوامع عقبمانده یاتوسعه نیافته و توضیح تلاشهای آنها برای رسیدن به توسعه یافتهترین کشورهایی که باآنها دریک دورة تاریخی واحد درجامعة جهانی همزیستیدارند.
3. به جای تأکید بر نیروهای ذاتی ودرونی نوسازی، نقشعوامل خارجی، ازجمله تعادل ژئوپولیتیکی، دسترسی به اقتصاد وحمایت مالی خارجی، باز بودن بازارهای جهانی وبالاخره آخرین ولی نه کم اهمیتترین آنها، یعنی منابعایدئولوژیک متقاعد کننده، مشتمل بر دکترینهای سیاسی یا اجتماعی یا نظریههای مشوق تلاشهای نوسازی همراه با تصریح ارزشهای تجدد (برای نمونه، فردگرایی، انضباط، اخلاق کار، اتکا به نفس، احساس مسئولیت، خرد، علم، پیشرفت و آزادی) مورد توجه قرار میگیرد.
9. چهرة شقه شدةداخلی جوامع پسا کمونیستی با برخی جزایر متجدد درون آن که دستاورد تحمیل صنعتی شدن وشهرنشینی است وحوزههای گستردة ماقبل تجدد(ازلحاظ نگرشهای رایج، شیوههای زندگی، نهادهای سیاسی،آرایش طبقاتی وغیره)موضوع راهبردی مهمی را مطرح میکند:با قراین مشهود"سوسیالیزم واقعی" مانند مالکیت گسترده دولتی ودراغلب اوقات بنگاههای به لحاظ فناوری خارج از رده چه باید کرد؟ بحث اصلی بین حامیان نگرش "بیگ بنگ" یا انفجاربزرگ(اسلاند، سچ، بالکرویچ)که ازساختزدایی اقتصادی،سیاسی وفرهنگی باقیمانده از سوسیالیزم طرفداری ونوسازی را ازصفر شروع میکنند و طرفدارن حرکت تدریجی که به نجات میراث موجود، حتی به قیمتسرعتپیشرفت کمتری به طرف تجدد، علاقهمندند شکل میگیرد."