چکیده:
در این مقاله ابتدا به بیان کلیات و ضرورت توجه به مسألهء اقوام اشاره شده و با تمرکز بر قوم عرب،به معرفی ویژگیهای آن پرداخته شده است.در ادامه مطالبات قوم عرب را در چهار حوزهء مختلف اجتماعی،فرهنگی،اقتصادی و سیاسی به تفکیک بیان کردهایم.سپس چند پیشفرض شامل نقش دولت،نگاه تلفیقی،درون نظامی یا بروننظامی بودن جنبش،نوع نظام سیاسی و اصل تنوع سیاسی قومی را مورد اشاره قرار دادهایم تا در هنگام معرفی راهکارهای دولت در مدیریت مطالبات قوم عرب مورد لحاظ قرار بگیرند.در بخش راهکارهای دولتابتدا چندین پیشنهاد،در مورد مطالبات این قوم مورد توجه قرار گرفتهاند و سپس در قالب پیشنهادات عمومی به موارد متعددی اشاره شده است.در بخش پیشنهادات تفکیک شده نیز در حوزههای فرهنگی، سیاسی،اجتماعی و اقتصادی به ضرورتهای سیاست قومی مناسب پرداخته شده است.
خلاصه ماشینی:
"4-راهکارهای جمهوری اسلامی ایران در مورد مطالبات قوم عرب قبل از بیان راهکارها،لازم است چند پیشفرض مهم را مورد تأکید قرار دهیم: 4-1-پیشفرضها 4-1-1-نقش دولت:در ابتدا لازم به ذکر است که پرداختن به نقش دولت و عدم توجه به بازیگران دیگر در این نوشتار،به این خاطر است که به نظر میرسد چشم امید مردم در رفع مشکلات به سوی دولت است؛که چند دلیل دارد:اول اینکه مشکلات به گونهای گسترده و عمیق است که مردم کسی غیر از دولت را برای رفع آنها توانا و قادر نمییابند،دوم اینکه عملکرد و تبلیغات دولت در جهت بازسازی و رفع مشکلات، انتظارات مردم را نسبت به دولت افزایش داده است و سوم اینکه در صدر قرار داشتن انتظار از دولت،بیانگر رواج فرهنگ سیاسی تبعی است که در آن مردم فقط تابع دولت بوده و کمتر حاضرند خود،ابتکار عمل در زمینهء رفع مشکلات را بر عهده بگیرند(قیصری،7731: 46).
4-2-راهکارهای دولت اما در مورد نحوهء برخورد حکومت ایران با مسألهء قوم عرب،مجموعهای از راهکارها به ذهن متبادر میشود که در ادامه به ذکر آنها میپردازیم: 4-2-1-غلبهء رویکرد اقتصادمحوری:یک راهکار در این حوزه که میتوان تجربیان موفق آن را در اروپا به خوبی مشاهده کرد این است که شکافهای فرهنگی با غلبه یافتن اقتصادمحوری بر جنبههای مختلف زندگی در این جوامع،قدرت بسیج خود را از دست داده و شکافهای اساسی بر محور مسایل اقتصادی شکل گرفتهاند(ایوبی،7731: 92).
4-3-سیاستهای کلان در مجموع همان طور که گفته شد اگر مجموعهء مواردی که در صفحات گذشته به بررسی آنها پرداختیم را به نوعی در مورد قوم عرب صادق بدانی اما یک سری سیاستها و برنامههای کلی نیز از سوی دانشمندان این حوزه پیشنهاد شده است که بایستی در طراحیهای استراتژیک و بلند مدت کشور مورد توجه قرار بگیرد."