چکیده:
پارهای از فیلسوفان جدید،یکی از اشتباهات اساسی موضع سنتی در فلسفهی دین را این پیشفرض دانستهاند که وجود صفت است.1هیوم2و کانت3از جمله با نفوذترین منتقدان موضع سنتی هستند که بر صفت نبودن وجود، استدلالهایی اقامه کردهاند.نویسنده در این جستار مختصر با نگاهی تاریخی به این مسئله،ابتدا به بررسی دیدگاه هیوم پرداخته و استدلالهای او مبنی براینکه وجود صفت اشیا نیست بلکه محتوی حالتی روانشناختی است مورد نقد و بررسی قرار داده است.برای فهم بهتر سخن هیوم سعی کرده است با اصطلاحات ارسطویی نظر وی را بازسازی کند.سپس به بررسی نظر کانت که وجود را با حکم مرتبط میسازد و از دیدگاهی مشابه دیدگاه هیئم طرفداری میکند،پرداخته است.نویسنده در پایان برای نقدوبررسی این دو منتقد موضع سنتی دیدگاه آکوئیناس4را بیان کرده و تفاوت این سه متفکر را مشخص کرده است.
خلاصه ماشینی:
"بنابراین دلیل اینکه ما بدون تناقض میتوانیم چیزی را،هرچه باشد،به عنوان غیر موجود تصور کنیم این است که برای اینکه تناقضی پدید آید باید دو تصور ناسازگار وجود داشته باشد و حال آنکه در اینجا تنها یک تصور وجود دارد و آن،تصور شیء است.
15 اگر این بازسازی صحیح باشد دیدگاه هیوم مبنی براینکه وجود صفت نیست متضمن دو حکم است:اولا وجود،تصوری جدا نیست که بتواند به تصور موجودی اضافه گردد؛و ثانیا این اعتقاد که چیزی واقعا وجود دارد به غیر از احساس،متضمن اسنادی نیست؛کار عقل نیست بلکه کار احساس است.
بنابراین کفایت دلیل هیوم علیه صفت بودن وجود،عمدتا مبتنی براین است که آیا دیدگاهش در باب علیت قابل دفاع هست یا نه؟علاوهبراین تنها راه هیوم جهت نشان دادن اینکه چیزی موجود ممکن هست یا نه،این است که بپرسد آیا میتواند به نحو متمایزی تصور شود یا نه؟او هیچ دلیلی ارائه نمیکند که چرا باید بپذیریم که آنچه در واقع ممکن یا غیر ممکن است بدیننحو محدود است به مفاهیم فعلیمان یا به تواناییهای فعلیمان جهت اعتقاد ورزیدن به اینکه چنین چیزی میتواند وجود داشته باشد.
25 گفته میشود که این گزاره که سقراط وجود دارد،مصداقی از حمل عرضی است؛زیرا سقراط ضرورت ندارد که موجود باشد و اما آکوئیناس مدعی است که هنوز از حملهایی عرضی مانند این قول که«سقراط رنگ پریده است»باید متمایز شود: هستی جوهری شیء،عرض نیست،بلکه فعلیت صورتی موجود است بنابراین به بیان صحیحتر،عرض نیست،به تبع هیلاری26من مدعیام که اصطلاح«عرض» معنایی وسیع دارد که هر آنچه را جزء ذات چیزی نیست شامل میشود و در این معنای وسیع است که وجود،عرض اشیای مخلوق است."