چهره استعمارگر، چهره استعمارزده مقاله

"ممی‌ در کتاب خود بخوبی بیان‌ می‌کند که این آزارهای دورن‌ یعنی به دل‌گرفتن زدوخورد- های اجتماعی هرگز صورت‌ مبارزه واقعی به خود نمی‌گیرد اما آنکه این رنج را می‌برد اگر نسبت به خویشتن آگاه‌ باشد می‌تواند با سخن‌گفتن‌ از خود روشنگر دیگران گردد: این فرد مشکوک که«در روز درگیری نیروئی است بسی‌ ناچیز»نماینده هیچکس نیست‌ لیکن چون همه در او جمعند صدیق‌ترین شاهدها خواهد بود. در میان غصب و نژاد دوستی استعمارگران و ملت آینده‌ای‌ که به دست استعمارزدگان ساخته‌ خواهد شد(و او را به گمان‌ خویش در آن جای نخواهد بود) ممی می‌کوشد تا با ویژگیهای گروه‌ خود زندگی کند و از فراز این‌ خصوصیت به عمومیت رسد،نه‌ به انسان که هنوز وجود ندارد لیکن به آن خردی رسد که برنده‌ است و خود را بر همه چیز تحمیل می‌کند این اثر ساده و روشن از شماره«ریاضیات شورانگیز» می‌باشد و واقعیت آرام آن نشانی‌ از رنج و خشم گذشته است. در این‌ اشکالی موجود نیست بویژه که‌ نظام دستگاه استعمارزده را از همه‌ چیز بی‌بهره نموده و حتی در اشیاء نیز استعمارطلبی و فکر استعمار را نقش زده است و از جنبش همین‌ اشیاست که جای استعمارگر و استعمارزده همزمان تعیین می‌گردد و ستمگری خودبخود توجیه می- شود و ستمگران با همه قوا به‌ تولید و پاسبانی رنجهائی می‌کوشند که استعمارزده را به چهره‌ای نزدیک‌ کند که به دیده استعمارگر در خور و شایسته آن است."