چکیده:
اعطای یارانه بابت کالاها و خدمات اساسی، بویژه حاملهای انرژی، همه ساله بخش قابل توجهی از بودجه دولت را به خود اختصاص میدهد. این امر علاوه بر تاثیر بر بودجه دولت، به دلیل پایین بودن قیمت انرژی از یک طرف موجب مصرف بی رویه این گروه از کالاها گردیده و از طرف دیگر موجب گسترش صنایع پرمصرف انرژی شده است. با توجه به سطوح پایین قیمتها، منابع مالی حاصل از فروش این کالاها تکافوی سرمایهگذاری در بخش را نداشته و از عواقب این امر، افزایش روزافزون واردات بوده است. لذا کاهش اعطای یارانهها و به عبارتی تعدیل بهای کالاها و خدمات اساسی همواره مدنظر سیاستگذاران کشور قرار داشته است. نظر به اهمیت بحث تعدیل بهای انواع کالاهای اساسی (بویژه حاملهای انرژی) در کشور و آثار تورمی آن، گزارش حاضر به بررسی آثار تورمی سیاست تعدیل بهای برخی از کالاها و خدمات اساسی با استفاده از مدل داده ـ ستانده (I-O) و نیز مدل تعادل عمومی قابل محاسبه انرژی (ECGE) میپردازد.
خلاصه ماشینی:
"از این رو در سناریوی (2) با احتساب تقسیط افزایش قیمتها طی پنج سال برنامه چهارم، آثار تورمی سالانه محاسبه شده است: سناریو 2- افزایش قیمت سالانه فرآوردههای عمده نفتی (تعدیل قیمتها به سطح قیمتهای فوب خلیج فارس تا پایان برنامه چهارم) نوع فرآورده قیمت در سال 1383 (لیتر- ریال) قیمت فوب خلیج فارس (لیتر- ریال) رشد سالانه* (درصد) بنزین 800 5/2301 53/23 نفت گاز 165 3/2676 59/74 نفت کوره 5/94 0/1358 41/70 * نحوه محاسبه نرخ رشد متوسط سالانه: اثرات تورمی افزایش قیمتهای فوق با استفاده از دو مدل داده ـ ستانده و تعادل عمومی به شرح زیر میباشد: سناریو 2- آثار تورمی سالانه (افزایش طی پنج سال برنامه چهارم) شرح مدل مورداستفاده اثر تورمی کل (واحد درصد) با فرض افزایش قیمت سه حامل انرژی (همزمان) I-O 47/1 ECGE 26/2 با فرض افزایش قیمت بنزین (به تنهایی) I-O 29/0 ECGE 82/0 به منظور بررسی آثار تورمی افزایش همزمان قیمتهای هفت حامل انرژی، در سناریوی (3) فرض شده است که قیمت تمامی حاملها معادل متوسط نرخ تورم مورد انتظار طی سالهای برنامه چهارم در هر سال افزایش یابد.
آثار تورمی افزایش تدریجی قیمت انواع کالاها و خدمات اساسی تحت سناریوهای گوناگون سناریو نام مدل اثر تورمی کل (واحد درصد) سناریوی دوم سه حامل I-O 47/1 ECGE 26/2 فقط بنزین I-O 29/0 ECGE 82/0 سناریوی سوم تمامی حاملهای انرژی I-O 35/2 ECGE 15/4 فقط بنزین I-O 48/0 ECGE 34/1 سناریوی چهارم 9 قلم کالا و خدمات اساسی I-O 68/2 آنچه که مسلم است باتوجه به بارمالی اعطای یارانه بر بودجه دولت، تداوم وضعیت کنونی امکانپذیر نخواهد بود."