چکیده:
توسعه پایدار که اکنون به صورت آرمان واحدی برای تمام بشریت درآمده،فرایندی است که در آن پیامدهای بلندمدت توسعه پیشاپیش مد نظر قرار میگیرد.به عبارت دیگر،توسعهای پایدار خوانده میشود که افزایش تولید و کارایی سرزمین به تخریب و ویرانی محیط زیست،منابع طبیعی و ناپایداری سکونتگاهها نینجامد.عقلانیتی که بر چنین درکی از توسعه حاکم است،در طرحهای کالبدی ملی و منطقهای نیز همین گونه نمود مییابد.در واقع اساس طرحهای کالبدی بر حفاظت از منابع،در عین افزایش کارایی سرزمین و کاهش خطرهای ناشی از سوانح طیعی استوار شده است.از همین روست که در این مقاله طرحهای مذکور، گام و ابزاری برای توسعهء پایدار نامیده شدهاند. مستندسازی فرایند تهیه این طرحها در ایران،هدف جنبی دیگر این مقاله است.
خلاصه ماشینی:
"این بررسی معطوف به ارائهء تصویری از اهداف سهگانه خواهد بود ه در طرح کالبدی منطقهء زاگرس در پاسخ به پرسشهای زیر به دست داده شده است: 1)کدام شبکهء شهری و روستایی برای انگیزش توسعهء مناطق،آسان کردن خدمترسانی به مردم و در عین حال تمرکززدایی نسبی از مراکز بزرگتر منطقه مناسبتر است؟ 2)کدام زمینهای منطقه برای گسترش سکونتگاهها-خصوصا شهری و صنایع-مناسباند؟ 3)کاربریهای مناسب برای زمینهای سراسر منطقه چیست و چه مقرراتی باید ناظر بر ساخت و سازهای هر یک از پهنهها باشد؟(طرح کالبدی منطقه زاگرس،ج سوم ص.
6-93 همانطور که در قواعد ترکیب این جدول مشاهده میشود،شرط احتیاط برای حفظ منابع ارزشمند طبیعی در اینجا نیز به عنوان اصل پایدار طرح کالبدی به قوت خود باقی است و حکم میکند که هنگام ترکیب دو نقشهء پیشگفته،در جایی که زمینهای آبی در نقشهء ترکیبی با زمینهای دیم،جنگل،انواع مراتع ودیگر کاربریها(جز پهنههای آبی)در نقشهء کاربری موجود زمینها ترکیب میشود،اولویت تشخیص با نقشهء ترکیبی خاکشناسی-ارزیابی(یعنی زمینهای آبی)باشد،تا زمینهای کمیاب با قابلیت کشت آبی به کاربری دیگری اختصاص نیابد.
جمعبندی و نتیجهگیری سه هدف اصلی طرح کالبدی(ملی،منطقهای)یعنی سازماندهی شبکهء سکونتگاهها،تعیین کاکربری مطلوب زمینها و رتبهبندی تناسب زمینها برای توسعهء شهری و فعالیتهای غیر کشاورزی به همراه حداقل یک هدف فرعی مهم،یعنی خطر نسبی انواع سوانح طبیعی در پهنهء منطقع و سرزمین برای انواع سازهها و به دنبال آن معرفی ضوابط و مقررات مربوط برای هر کدام از منطقهبندیها،مجموعا نهتنها این طرح را در جهت اهداف توسعهء پایدار هدایت میکند بلکه شالودهء عملی چنین توسعهای را نیز فراهم میسازد."