چکیده:
از دیدگاه اندیشمندان برخی از صفات، در نهاد و فطرت انسان به ودیعه گذاشته شده است. یکی از
ویژگیهای فطری انسان زیباخواهی و زیباجویی است. از سوی دیگر دین اسلام به عنوان کاملترین آیین عملی و
علمی انسان، برنامهای را ارائه میدهد که همراه و مطابق با فطرت و احساسات بشر باشد. از این رو بررسی و
کاوش در دیدگاه اسلام در زمینه زیبایی و تجمل دارای اهمیت بسزایی است.
نوشتار حاضر، پس از تعریف زیبایی به بررسی زیباییهای وجودی که در آیات و روایات آمده است؛
میپردازد. توجه به جمال خداوندی؛ زیبایی آسمان و ستارگان؛ خلقت زمین و حیوانات؛ دریا از جلوههای ناب
زیبایی به شمار آمدهاند. از سوی دیگر، در بیان قرآن و سنت، افعال و رفتارهایی به زیبایی توصیف شدهاند.
قرآن ایمان را زینت قلبها معرفی میکند اسلام زیبایی و بردباری و حتی مفارقت و جدایی را مورد توجه قرار
داده و انسان را به سوی آنها فرا میخواند.
دین اسلام، تأکید فراوانی به آراستن و زیبایی ظاهری و باطنی انسانها دارد و از انسان میخواهد از
زینتهای دنیوی در مسیر تکامل اخلاقی و معنوی خویش بهره جوید. از این رو از او میخواهد در هنگام عبادت
با بهترین لباسهای خویش حاضر شود. اسلام، زیباییهای وجودی، افعالی، ظاهری و باطنی را در راستای هدف
خلقت که همان عبودیت است مورد توجه قرار میدهد.
خلاصه ماشینی:
"نتیجه چنین اندیشهای تصحیح کجاندیشی رهبانیت است ـ اندیشهای که همه صفات زیبا و مظاهر زیبای زندگی پشت میکند ـ بلکه به استفاده از زیباییها هدف میدهد و آنها را در مسیر اعتلای روحی انسان مورد دستور قرار میدهد و یا آیه: «قل من حرم زینة الله التی أخرج لعباده و الطیبات من الرزق»(1) یعنی: ای پیامبر بگو: چه کسی زینتی را که خداوند برای بندگانش پدید آورده و روزیهای پاکیزه را، حرام کرده است.
. اهداف زیبایی در اسلام آنچه با بررسی و پژوهش در هدف و فلسفه زندگی انسان از دیدگاه اسلامی، روشن خواهد شد این است که خداوند همه وجود را برای انسان و در تسخیر او خلق کرده است؛ ولی این پایان غایت مطلوب دینی نیست بلکه برای انسان نیز فرجام و هدفی بسیار مقدس تصویر میکند و آن را محور اصلی تلاش و ارسال رسولان معرفی مینماید.
هدف توصیف افعال به زیبایی قرآن کریم، ایمان را زینت میداند و عفو و بخشش، جدایی و مفارقت، بردباری و صبر و رنگ الهی را زیبا معرفی میکند تا حس زیباخواهی فطری انسان را به سوی زیباییهای معقول دعوت کند تا تبیین نماید که این اصول و آرمانها آن واقعیات زیبا هستند که هم خودشان زیبایند و هم آن کس را که به آنها متصف گردد، زیبا نشان میدهند.
چنین سخنی خلاف حکمت و مقتضای اندیشه صحیح است؛ بلکه هر استعدادی که در انسان نهاده شده است راه به کمال و فعلیت رسیدن آن نیز تصویر شده تا انسان در مسیر زندگی گرفتار خطار نشود، علاوه بر این که اگر اسلام انسانها را از استفاده زیباییها باز دارد، سبب تنفر انسان از چنین آیینی میشود و چنین اندیشهای با روح دینی که بر اساس فطرت و نیازهای بشر آمده است، سازگار نخواهد بود."