چکیده:
بخش عمده ای از سرزمین ایران را مناطق کوهستانی فرا گرفته است. یکی از مخاطراتی که همواره این مناطق را تهدید می کند، ناپایداری های دامنه ای است. وقوع این پدیده، هر ساله خسارات زیادی را به اراضی دامنه ای و مورد بهره برداری انسان وارد می کند. در این میان یکی از مخاطره آمیزترین این ناپایداری ها پدیدة لغزش می باشد. هدف بررسی علل وقوع و شیوه های پایدارسازی این فرآیند است. در این تحقیق نیز هدف پهنه بندی خطر زمین لغزش به منظور به نقشه در آوردن لغزش های موجود در حوضة جلیسان (یکی از زیر حوضه های چالکرود) به عنوان مطالعة موردی است. این حوضه در استان مازندران و در غرب شهرستان تنکابن واقع شده است. شرایط خاص زمین شناسی و ژئومرفولوژیکی، اقلیمی و نوع استفاده از زمین سبب شده که این حوضه از مناطق مستعد زمین لغزش به شمار آید. تخریب جنگل ها، جاده ها، آبادی ها و از بین رفتن زمین های کشاورزی از جمله خسارت هایی هستند که در اثر وقوع این پدیده به طور مکرر مشاهده می گردد. برای بررسی و پهنه بندی خطر زمین لغزش در این حوضه، ابتدا نقشة عوامل اصلی مؤثر در رخداد این پدیده تهیه و رقومی شده است. سپس با استفاده از تکنیک تفسیر عکس های هوایی و تصاویر ماهواره ایETM+2002 و عملیات میدانی (GPS)کلیة لغزشهای موجود در حوضه شناسایی و در روی نقشه ثبت شده اند. سپس با تلفیق نقشه های عامل با نقشة زمین لغزش ها در قالب مدل LNRF، مقدار عددی هر یک از عوامل محاسبه و درصد وقوع لغزش در واحدهای مختلف هر نقشه بدست آمده است. در نهایت نقشة پهنه بندی خطر زمین لغزش با همپوشانی نمودن لایه های مختلف اطلاعاتی حاصل شده است. نتایج نشان می دهد که مدل LNRF کارایی بسیار خوبی برای بررسی داده ها و پهنه بندی زمین لغزش در نواخی مرطوب تا نیمه مرطوب نشان می دهد. کلید واژه ها: زمین لغزش، سیستم اطلاعات جغرافیایی، ژئومورفولوژی، مدلLNRF، حوضة جلیسان، چالکرود.
خلاصه ماشینی:
"(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 1 نقشهء موقعیت حوزهء آبخیز جلیسان مواد و روشها پهنهبندی وقوع لغزش در حوضهء تحت بررسی به روش تحلیلی انجام پذیرفته است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 2 واحدهای سنگشناسی حوضهء جلیسان شیب حوضه شیب و مورفولوژی دامنهها تأثیر بسیار زیادی در وقوع پدیدهء زمین لغزش دارد(دایاولی 2002)1.
جدول 2 وسعت و درصد کلاسهای شیب حوضهء جلیسان (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 3 پهنهبندی شیب اراضی در حوضهء جلیسان جهت شیب حوضه با توجه به محاسبات و طبقهبندی شیب حوضه از طریق نرمافزار از روی (DEM) 1نقشهء جهت شیب تهیه و به شرح جدول 3 طبقهبندی شده و درصد مساحت هریک از جهات در حوضه محاسبه گردیده است.
-------------- (1) Digital Elevation Model جدول 3:وسعت و درصد کلاسهای جهت شیب حوضهء جلیسان (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 4 جهت شیب دامنهها در حوضهء جلیسان کاربری کاربری زمین یکی از شاخصهای اصلی در مطالعهء پایداری دامنهها و پهنهبندی آنها در یک ناحیه میباشد کاربری زمین ویژگیهای سطحی زمین را تحت تأثیر قرار میدهد و سبب تغییر رفتار آن در مقابل فرایندهای زمینشناسی حاکم بر منطقه از جمله هوازدگی و فرسایش میشود و در نتیجه ویژگیهای ذاتی زمین از نظر خواص مهندسی را نیز تحت تأثیر قرار میدهد(ارومیهای،7731،703).
جدول 5 وسعت و درصد طبقات بارش حوضهء جلیسان (به تصویر صفحه مراجعه شود) پراکنش لغزشها با استفاده از عکسهای هوایی 00002:1 و 00004:1 و نیز تصاویر ماهوارهای ETM+2002 و برداشتهای میدانی توسط دستگاه GPS در حوضهء مورد مطالعه،نقشهء پراکنش زمین لغزش تهیه گردیده است(نقشهء 4)."