چکیده:
بررسی بیست و هفت عنصر اقلیمی در مقیاس سالانه نشان میدهد که اقلیم ایران ساختهی شش عامل است.این عوامل به ترتیب اهمیت عبارتند از عوامل گرمایی،نم و ابر،بارشی،بادی غباری و تندری.بارزترین ویژگی اقلیمی سواحل جنوبی ایران گرما و پس از آن نم و ابر و تابش است.در سراسر کمبرند شمالی ایران نم و ابر آشکارترین ویژگی اقلیم است.در سواحل خزر و رشته کوههای زاگرس بارش چهرهی غالب اقلیم است.در زاگرس پس از بارش،تابش نقش ارزندهای در شکلگیری اقلیم دارد.در مرزهای شرقی ایران باد و غبار چهرهی معمول اقلیم است و همین عامل در سواحل خلیجفارس در درجهی سوم اهمیت قرار دارد.در گوشهی شمال غرب و جنوب شرقی ایران تندر عامل اقلیمی چیره است.یک تحلیل خوشهای بر روی یک نمونهی هزارتایی و بر اساس شش عامل یاد شده وجود پانزده ناحیهی اقلیمی در ایران را نشان میدهد.آرایش مکانی این نواحی اقلیمی مؤید نقش همسایگی با دریاها و نیز ارتفاع در شکلگیری اقلیمهای ایران است.
خلاصه ماشینی:
"در مرزهای شرقی ایران باد و غبار چهرهی معمول اقلیم است و همین عامل در سواحل خلیجفارس در درجهی سوم اهمیت قرار دارد.
ایران چند ناحیهی آب و هوایی در کشور وجود دارد یک نمونهی تصادفی هزارتایی از مقادیر نمرات عاملی برگزیده شد و یک تحلیل خوشهای تلفیقی پایگانی(سلسله مراتبی)بر روی این ماتریس 6*1000 انجام شد.
جدول 1:اهمیت نسبی عوامل اقلیمی ایران (به تصویر صفحه مراجعه شود) قلمرو حاکمیت عامل گرمایی سواحل دریای عمان و خلیج فارس است(نقشه 1).
عامل بارشی در سواحل خزر و رشته کوههای زاگرس فعال است(نقشه 3)و عامل باد و غبار در مرزهای شرقی ایران به ویژه در سیستان تعیینکنندهترین تظاهر اقلمی و متمایز کرانههای عمان و خلیجفارس و بر روی دامنههای شرقی زاگرس غلبه دارد(نقشه 5).
جدول 2:پراش خاص عناصر اقلیمی (به تصویر صفحه مراجعه شود) تحلیل خوشهای تحلیل خوشهای بر روی ماتریس نمونهنی تصادفی عوامل اقلیمی ایران به ابعاد 6،1000(شش عامل اقلیمی روی هزار نقطهی مکانی که به تصادف از ماتریس اولیه با 8144 نقطهی مکانی نمونهبرداری شد)نشان داد که در ایران پانزده ناحیهی اقلیمی قابل شناسایی است.
بر پایهی این شش عامل پانزده ناحیهی اقلیمی در ایران شناسایی میشود که عبارتند از: -ناحیه کرانهای جنوبی:عمدتا در سواحل دریای عمان و بخشهایی از سواحل خلیج فارس را در بر میگیرد.
-ناحیهی آذری:کمربندی شمال غربی-جنوب شرقی که بخش بزرگی از آن قلمرو آذربایجان جا میگیرد و اقلیمی رطوبتی تندری دارد(جدول 4).
-ناحیهی خزری:دشت خوزستان قلمروی این ناحیه است و اقلیمی گرمایی،بارشی، تندری و باد و غباری دارد(جدول 4)."