چکیده:
مدل های منطقه ای اقلیم نظیر RegCM3 قادر به شبیه سازی فرآیندهای گوناگون اقلیمی هستند. هدف از مدل سازی شناخت هرچه بیشتر تفاوت های بین رفتار مدل و اقلیم واقعی در منطقه مورد مطالعه می باشد. برای این منظور بایستی با اجراهای مختلف، حساسیت مدل را نسبت به فرآیند های فیزیکی و محاسباتی مطالعه و ارزیابی کرد، از آن جمله حساسیت مدل نسبت به تابش، همرفت، پوشش سطح زمین، دقت محاسباتی، دامنه و مرکزیت مدل.
هدف از این مقاله حساسیت سنجی مدل RegCM3 نسبت به طرحواره های مختلف بارش همرفتی است. در این مدل برای بارش های همرفتی سه طرحواره مختلف در نظر گرفته شده است که عبارتند از:
-1طرحواره «گرل» 2- طرحواره «کو – اصلاح شده» و 3- طرحواره «امانوئل»
طرحواره «گرل» خود به دو گزینه مختلف «آراکاوا-شوبرت» یا A.S و «فریتش– چاپل» یا F.Cتقسیم می گردد. دوره مورد مطالعه زمستان سال های 1376 و 1379 در ایران می باشد. به منظور ارزیابی عملکرد مدل، خروجی های آن با داده های دیدبانی شده 151 ایستگاه سینوپتیک کشور و داده های CRU مقایسه شدند.
بر اساس نتایج این تحقیق، بهترین طرحواره ها برای مناطق مختلف کشور عبارتند از: کو برای جنوب شرق کشور با خطای میانگین 24%-. کو برای شمال شرق کشور با 5/16% خطا، امانوئل برای مرکز کشور با 85% خطا، کو برای جنوب غرب کشور با 20% خطا، امانوئل برای غرب کشور با 10%- خطا، گرل FC و کو برای شمال غرب با 80% خطا و کو برای جنوب غرب خزر با 16%- درصد خطا می باشند. خطای شبیه سازی برای نواحی مرکزی و شمال غربی کشور به صورت منطقه ای قابل قبول نیست. اما تحلیل مقادیر میانگین دو سال بارش شبیه سازی شده در کل کشور حاکی از توانمندی های خوب طرحواره های گرل، با خطای تقریبی حدود 20 درصد است.
خلاصه ماشینی:
"ج-شبیهسازی با توجه به اینکه در کشورمان بارش فصل تابستان درصد قابل توجهی از بارشهای کل سال را دربرمیگیرد،لذا افزایش توانمندی مدلهای اقلیمی در مدلسازی و پیشبینی بارشهای زمستانه،موجب ارتقاء عمده در صحت پیشبینیهای فصلی کشور میگردد،لذا در این مطالعه دو فصل با بارشهای حدی شمال زمستان 1376 به عنوان یک فصل نسبتا خشک و زمستان 1379 به عنوان یک فصل نسبتا پربارش برای مطالعه و واسنجی مدل اقیمی Reg CN 3 انتخاب گردید.
الف-تحلیل توانمندی مدل برای شبیهسازی بارش زمستان سال 1376 به منظور بررسی توانمندی مدل،بارشهای دریافتی از 151 ایستگاه سینوپتیک کشور در دورهی مورد مطالعه به روش کرجینگ بر روی کشور میانیابی شدند(شکل 2)با دادههای حاصل از مدل Reg CN 3 که با دقت مکانی 75 کیلومتر محاسبه شدهاند،به صورت منطقهای (شکل 1)مقایسه شدند.
با مقایسهی نتایج طرحوارههای مختلف مشخص میگردد که بارشهای حاشیه دریای خزر توسط طرحواره گرل FC به خوبی مدل شده است،اما این طرحواره قادر به مدلسازی بارش منطقه جنوب غرب کشور شامل استانهای خوزستان و ایلام نیست.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 8:همانندسازی بارش فصل زمستان 1379 توسط مدل Reg CM 3 با استفاده از طرحواره بارش همرفتی کو (به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 9:همانند شکل 8 اما با استفاده از طرحواره گرل FC (به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 10:همانند شکل 8 اما با استفاده از طرحواره گرل AS (به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 11:همانند شکل 8 اما با استفاده از طرحواره امانوئل جدول 2:میزان بارش،خطا و اریبی آزمایشهای مختلف مدل Reg CM 3 و دادههای CRU نسبت به دادههای واقعی در نواحی منتخب کشور (زمستان سال 1376) (به تصویر صفحه مراجعه شود) نتیجهگیری به منظور بررسی توانمندی مدل Reg CM 3 ،آزمایشهایی طراحی شدند که در مرکز مدل روی ایران قرار گرفت و طرحوارههای مختلف بارش همرفتی تغییر کردند."