چکیده:
صورت مثالی درخت از دورترین ایام به مثابهء آیینه تمامنمای انسان و ژرفترین خواستهای اوست،این تصویر مثالی،زایندهء انبوهی رمز است که در شاخهای بیشمار گسترش مییابند و در بستر ادیان و اساطیر،هنرها،ادبیات و تمدنهای گوناگون میریزند.بدیهی است اساس و پایهء هرتمدنی بر افکار و اندیشههای بزرگان،فلاسفه،علما،ادبا و نیز باورهای دینی و مذهبی استوار میباشد.
تمدن ایران قبل از اسلام و نیز ایران در دورهء پس از اسلام،بسیار غنی و قابل ستایش است.در هنر و متون کهن باستانی -بویژه متون دینی باستانی-با زبانی نمادین آشنا میشویم که در هنر،متون دینی و عرفانی دورهء اسلامی ایران شاهد تداوم آنیم.با بررسی آنها نیز میتوانیم به مشترکاتی پی ببریم که اندیشه ایرانی را در فراسوی زمان و عقاید مینمایاند.
با عنایت به اینکه اسلام خود به لحاظ تفکر و اندیشه حاصر از دیدگاه و جهانبینی خویش نقشی ژرف در شکلگیری یا تکامل مفاهیم عناوین ایران و جهان گذارده است.آنچه در این نوشتار مد نظر قرار گرفته است،بررسی تأثیر اندیشه و حکمت ایران باستان«به طور کلی و با تأکید بر برخی متون دینی و ادبی)بر ایران اسلامی(به طور کلی و با تأکید بر قرآن مجید و برخی آثار سهروردی)میباشد که در اینجا در مفهوم درخت تبلور یافته است.
خلاصه ماشینی:
"برخی آثار سهروردی)میباشد که در اینجا در مفهوم درخت تبلور یافته است.
است:با این فرض که ظهور اسلام در ایران علاوه بر آنچه به
در مینوی خرد،فصل 24،دربارهء این درخت آمده است:«
ارتباط درخت هوم با تولد زرتشت،بسیار جالب توجه است:«از
پایهء دو درخت استوار است:به طور کلی داستان آفرینش در این
درخت دیگری که در ادوار کهن نام برده شده است و نقش
«وجه تشابه درخت و ماه از این جهت است که
اساطیر از درخت ماه نگهداری میکنند که این امر بسیار مشابه
نقوش درخت زندگی از دیرباز بر جای مانده است.
ببرند و آن درختی است شبیه درخت گز و اگر هوم نباشد،درخت
خداوند در سورهء اعراف،از درخت ممنوع نام برده است:«...
المنتهی یا درخت طوبی است که در بهشت مأوی دارد.
پیامبر(ص)و جبرئیل در پای این درخت صورت گرفته است.
شایان ذکر است نماد و مفهوم درخت در کلام الهی،صورتی
دربارهء این درخت در سورهء صافات،آمده است:«آیا از نظر پذیرایی
این بهتر است یا درخت زقوم؟!در حقیقت،ما آن را برای
متون کهن ایران باستان مطرح شده است.
نشان میدهد(وجود این درخت در کنار دریا قابل تأمل است.
داستانها،پنج ویژگی را برای این درخت بیان کرده است...
با توجه به این گفته شاید بتوان درخت گز را نیز
معروف است از درخت سدره به عنوان جایگاه سیمرغ-پرندهای
است زیرا استعداد این را دارد که به ذات خود-اما پس از تکاپوی
میوههای دنیا بر این درخت است و زندگی تمام نباتات به آن بسته
جایگاه درخت ویسپوبیش در دریای فراخکرت است اما
اما سیمرغ ایران باستان نمادی از خرد الهی است و"