چکیده:
را با این کلام شیرین آغاز کنند،به یقین کارشان پرحاصل و بابرکت خواهد بود.از کتابخانه که بگذریم،در محیط بیرون نیز خاص و عام این کلام زیبا را در همهء اعمال و حرکات و سکنات به کار میبرند. با پژوهشی که انجام شد،معلوم شد که از نظر پیشینهء تاریخی،این کلام فقط در کتاب مقدس قرآن ذکر شده است.در تمامی مصحفهای قدیم و جدید، «بسم الله الرحمن الرحیم»در اول همهء سورهها،از جمله اولین سورهء قرآن-سورهء فاتحه-وجود دارد؛درحالیکه قبل از اسلام،«بسم الله الرحمن الرحیم»به اینگونه به کار نرفته بلکه،برای نمونه،در تورات و انجیل،شروع هر کلامی فقط با صفات و نامهای خدا بوده و«بسم»نداشته است.پیشینهء پژوهش موضوعات قرآنی در دانشگاهها ومؤسسههای آموزش عالی کشورمان به چهار دههء قبل برمیگردد.وجود پایاننامههای قرآنی در مقاطع مختلف کارشناسی ارشد و دکترا با بیش از چهل سابقه،گواه این مدعی است. پژوهش در موضوعات قرآنی در دو دههء اخیر،به برکت انقلاب اسلامی که اصول و قوانین آن براساس احکام مقدس قرآنی پایهگذاری شده،رشد چشمگیری داشته، آنچنانکه غیر قابل مقایسه با دو دههء قبل است؛و اکنون در بسیاری از دانشگاهها و مراکز آموزش عالی،توجه خاصی بدان میشود.تأسیس دانشکدههای مستقل قرآنی در بسیاری از مراکز آموزش عالی و در شهرهای گوناگون،نشانگر این امر است. بیش از نیمی از همهء پایاننامههای قرآنی،در کتابخانهء تخصصی مرکز فرهنگ و معارف قرآن دفتر تبلیغات اسلامی حوزهء علمیهء قم وجود دارد. بعد از بررسی این پایاننامهها،ملاحظه شد که دربارهء حدود 217 موضوع مختلف علوم قرآن تحقیق انجام شده است. نکتهء قابل تأمل اینکه هیچ پایاننامهای نبود مگر اینکه با«بسم الله الرحمن الرحیم» شروع شده باشد.گویا تمامی نگارندگان پایاننامهها میدانستند که اگر نوشتار خود
خلاصه ماشینی:
"در قصهء حضرت خضر(ع)و موسی(ع)،از حضرت امام رضا(ع)نقل شده است:در آن گنجی که خداوند در قصهء مسافرت حضرت خضر(ع)و موسی(ع)در قرآن کریم میفرماید که در زیر دیوار خانهء آن دو طفل یتیم قرار داشت،لوحی از طلای ناب بود که این جملات بر آن نوشته شده بود:بسم الله الرحمن الرحیم محمد رسول الله؛تعجب است از کسی که یقین دارد میمیرد چگونه دنیا را با شادی میگذراند...
(آلوسی،روح المعانی،ص 701) از امام صادق(ع)نقل شده است که فرمودند:خدا بکشد اینان را!چگونه خواندن بزرگترین آیهء قرآن را به عنوان جزء سوره،بدعت شمردهاند!(طبرسی،مجمع البیان،ج 1، ص 73) نظر شیعیان،از جمله علامه طباطبایی علامه طباطبایی میفرماید:قبل از پاسخ دادن به این سؤال،سؤال دیگری را مطرح میکنیم و آن اینکه:چرا در اول هر سوره،«بسم الله الرحمن الرحیم»قرار گرفته و حکمت آنها چیست؟ بسیار اتفاق میافتد که مردم عملی را که انجام میدهند و یا میخواهند انجام بدهند، با نام عزیزی یا بزرگی آغاز میکنند تا آن کار،مبارک و پربرکت شود و نیز احترامی به خود بگیرد و این منظور را در نامگذاریها هم رعایت میکنند؛برای مثال،مولودی را که برایشان متولد میشود و یا خانه و یا مؤسسهای را که بنا میکنند،نام محبوبی و یا عزیزی را بر آن میگذارند تا نام آن با بقای آن مولود و بنای جدید باقی بماند و مسلمانان اولی به نوعی بقا یابند،مثل کسی که فرزندش را به نام پدرش نام میگذارد تا همواره نامش بر سر زبانها بماند و فراموش نشود."