چکیده:
با آغاز جنگهای ایرانیان و اعراب مسلمان در سال دوازدهم هجری،سپاهیان مسلمان از مرزهای فرات به میانرودان راه یافتند.هرچند مقابله با سپاه دشمن، موجب فراخوانی ارتش ساسانی و بسیج نیروهای محلی گردید،اما در سازمان سپاهی ایرانیان لایههای مختلف اجتماعی و سیاسی حضور داشتند،شاهان و مرزبانیهای تابعه سلسله مراتب داخلی ارتشتاری شامل سوارهنظام و نیز دهقانان در این حضور بطور مؤثر و مکرر دیده میشوند.اما آنان از این شرایط در ساختار سپاه برخوردار نبودند،سوارهنظام ساسانی متشکل از مهان یا نژادگان آن عهد بودند که در نظام اشرافی ساسانی بسیاری از امتیازات را در انحصار داشتند و از آن توسط دین و آیین دفاع میکردند،ازاینرو در مواجهه سپاه ساسانی بطور عام با حمله نظامی مسلمانان واکنش همسان و همگونی دیده نشد.لایههای فرادست و فرودست(مهان و مهنه)به روایت طبری تابعان و متبوع بازتاب رفتاری نظامی متفاوتی در مقابل سپاه مسلمانان نشان دادند،و همین ناهمگونی که در جامعه ساسانی وجود داشت،در هنگام نبردها نیز بروز نمود و در سرنوشت جنگها نیز تاثیر گذاشت.
خلاصه ماشینی:
"هسته اصلی سپاه را تشکیل میدادند و حکومت نیز موظف به دفاع از این ساختار بود.
02این نبرد نیز با مرگ کارن،قباد و انوشگان در مصاف«مرد مرد»به غلبه مسلمانان بر ایرانیان منجر شد،چون ساماندهی نبرد بدون فرماندهان بزرگ که
اهالی عرب منطقه و دهقانان نواحی بین حیره و کسگر نیز به جمع سپاه و اردوی ایرانیان
پیوستند اما اینبار نیز تدبییر نجبای نظامی ساسانی در مقابل سپاه مسلمانان عرب به
غلبه سپاهیان عرب مسلمان در این نبرد وضع را برای قوای محلی و ساکن در منطقه
نظامی حاکم بر تیسفون بهمن جادویه از قاطعترین سرداران در مقابل اعراب بود که
54از نتایج این نبرد که به جنگ«بویب»مشهور است،استقرار مسلمانان در مسیر راه حیره به مداین از جمله کسکر،عین التمر و انبار و تصرف همیشگی منطقه حیره
شرایطی به نظر میرسد که گمان رستم این بود که هراس عربان از سپاه عظیم ایرنیان را
باید همچنان حفظ کرد،وی بر این باور بود که اگر ایرانیان در یک نبرد بزرگ از عربها
فرمانده سپاه عرب صلح کردند و با پرداخت مالیات سرانه و خراج امنیت برای خود
برای کند کردن پیشروی سپاه مسلمانان شوراندن دهقانان در نواحی غرب ایران بود که
تجمع حدود یکصد هزار نفر سپاه در نهاوند نشان میدهد که یزدگرد هنوز قادر بود که
که تصور میکردند سپاه اعراب مسلمانان پس از فتح بین النهرین انگیزه برای ادامه جنگ
اما،پس از نبرد نهاوند،اندیشههای رهبران خلافت اسلامی در مدینه،برای گشودن سراسر سرزمین ایرانشهر تا اقصی نقاط خراسان جای خود را به تدارک جنگ برای فتح
تجمع این اردوی جنگی مصادف با گریز پادشاه یزدگرد به سمت ناحیه اصفهان شده بود از"