چکیده:
ایران به دلیل اهمیتی که در تمدن و فرهنگ جهان داشته،در نمایش جهان نیز تأثیری تعیینکننده داشته است.وجود نقاط مشترک فراوان نمایشهای ایرانی با نمایش جهان مؤید این گفته است.جز انبوهی از نمایشهایی که در سراسر جهان همزاد انسان بودهاند و یا با او همراه شدهاند،شکلهای نمایش دیگری را هم میتوان نشان داد که در این سرزمین پدید آمدهاند و یا از طریق این سرزمین در نمایش جهان جلوه کردهاند.این نوشته نخست میکوشد اشارهء مختصری به نمایشهای مهری و تئاتر یونان کند،سپس عناصری از تئاتر یونان را در نمایشهای ایرانی نشان دهد.تعزیهء ایران و نمایشهای عبادی قرون وسطا نیز نقاط مشترکی دارند و سرانجام دستاوردهای نمایشی پرفورمانس در جهان غرب امروز بسیاری از ویژگیهای نمایشی شرقی و از جمله نمایش ایرانی را شامل میشود که به آنها نیز اشارههایی شده است.
خلاصه ماشینی:
"تعزیهء ایران و نمایشهای عبادی قرون وسطا نیز نقاط مشترکی دارند و سرانجام دستاوردهای نمایشی پرفورمانس در جهان غرب امروز بسیاری از ویژگیهای نمایشی شرقی و از جمله نمایش ایرانی را شامل میشود که به آنها نیز اشارههایی شده است.
در توصیف جشنوارههای یونان در سدهء پنجم پیش از میلاد و این تاریخ آغاز یا اوج شاهنشاهی ایران و ارتباط آن با یونان نیز هست-میخوانیم: چند روز پیش از شروع جشنوارهء همهء درامنویسان به همراه بازیگران خود در پروآگون جمع میشدند و موضوع نمایش خود را به اطلاع میرساندند.
27 به این ترتیب تاریخ و نحوهء برگزاری سوگواریها در ایران با برگزاری نخستین مراسم مذهبی نمایشی مربوط به زندگی(مرگ و رستاخیز)عیسی مسیح در اروپا در قرن دهم میلادی تقریبا یکی است و ین به گفتهء مجید فلاحزاده تصادفی نیست.
بهطور مثال بحران و برقراری تعادل که ویژگی تئاتر نیز هست،در تظاهرات عظیم نمایشی تعزیه، در آیینهای طعن و لعن و انواع نمایشهای برگرفته از آنها و نیز در الگوهای اسطورهای نمایش ایرانی به کمال رسیده است.
ویژگی دیگر پرفورمانس که در جای خود بسیار اهمیت دارد و به نوعی تئاتر هم از آن برخوردار است،«جابجایی و تغییر جهت»است،به این معنا که نمایش میتواند جای عملی را بگیرد که به هر دلیل ممنوع و منسوخ شده و یا بالفعل خطرناک است.
جشن و بازی ویژگی دیگر پرفورمانس هنری است و هیچ یک از نمایشهای ایرانی از این عنصر خالی نیستند.
استفادهء قابل انعطاف از زمان و مکان ویژگی جدیدترین نمایشهای دنیاست که نمایش ایرانی طی هزارهها به خوبی همهء آنها را به گوهر خود تبدیل کرده است."