چکیده:
آنچه که میان فقها در اعصار کنونی از فتاوای مشهور محسوب می شود، این است که زوجه نه از عین زمین ارث می برد و نه از قیمت آن، نویسندگان قانون مدنی نیز در هنگام تدوین، بر این نظریه توجه نموده و در ماده 946 چنین مرقوم داشتند: زوج از تمام اموال زوجه ارث می برد ولیکن زوجه از اموال ذیل: 1-از اموال منقوله از هر قبیل که باشد 2- از ابنیه و اشجار. همانگونه که در این ماده آمده است: زوجه از میراث در زمین محروم می باشد. اما اگر در کتب فقهی موجود سیری گذرا داشته باشیم، به سادگی ملاحظه می کنیم که نظریه فوق تنها یکی از دیدگاهها بوده و همانگونه که در آینده بیان خواهیم داشت فقهاء زیادی از دیر باز این نظریه را ردنموده اند که ما به نقد و بررسی این دیدگاهها خواهیم پرداخت. ما پس از بیان روایات موافق و مخالف و دیدگاه های فقهایی که در دو گروه موافقین و مخالفین قرار گرفته بودند، مطالب ذیل را به عنوان نتیجه بیان کردیم: اینکه زوجه از ارث در زمین بطور مطلق محروم باشد، دیدگاهی است که نمی توان به سادگی آن را پذیرفت بلکه به نظر می رسد با در نظر گرفتن مجموع ادله مناسبتر است که بگوییم: ما در اصل بردن میراث از سوی زوجه به اطلاق آیه عمل می کنیم و با توجه به اینکه 17 روایت در تخصیص آیه وارد شده است، به این اخبار توجه می کنیم. از آنجا که این اخبار بنا به اعتراف بسیاری از موافقین، صلاحیت تخصیص آیه را ندارند، بنابراین اصل ارث از زمین ثابت است. حال با توجه به اینکه مجموع این اخبار را نمی توان نادیده گرفت، یک بار به جمع این 17 روایت با آیه می پردازیم و بار دیگر به جمع با آن دو روایت. اولا : در جمع با آیه نظریه سید مرتضی متین است که فرمودند: ارث از قیمت زمین طریق جمع میان آیه و این اخبار است. که نظریه سید مورد قبول بسیاری از جمله علامه و غیره قرار گرفته است. ثانیا : در جمع میان این 17 خبر و آن دو روایت نیز به جمع مشهور توجه می کنیم: که زوج در صورتی که دارای فرزند باشد، از زمین ارث می برد. بنابراین: (در صورتی که زوجه، فرزندی از شوهر خود داشته باشد، علاوه بر قیمت منقولات، از قیمت زمین نیز براساس سهام مفروض(یک هشتم) ارث می برد).
A popular fatwa amongst Islamic Jurists is that a wife inherits neither the land nor the value of it. The compilers of civil laws verify it. The husband inherit from the property’s of wife but the wife inherits building and orchid، But by a glance at jurisprudence works. We simply observe that this case was a viewpoint، but some jurists rejected this idea، we will have a look at them in this article.