چکیده:
واژه فلسفه که زمانی مترادف با دانش بود،اینک قلمروی محدودتری یافته است؛ اما به همان اندازه بنیادیتر و اساسیتر گردیده است.فلسفه به جهان همچون یک کل مینگرد و ماهیت آن برحسب شش مفهوم بیان میشود:مستقل از محتوا،عقلانیت، خردمندی،کاربردی بودن،کلیت داشتن و ساختار انتقادی؛و در مقابل،علم آن دسته از دانشهایی را دربر میگیرد که از روش تعمیم تجربی استفاده کرده و بر مشاهده، آزمایش،گزارش و اندازهگیری برای کشف واقعیات استوار است.در نظام آموزش و پرورش فعلی،دروس مختلف بهگونهای تدوین شدهاند که حجم وسیعی از اطلاعات عمومی را به کودکان انتقال میدهند و با الگو قرار دادن جوامع صنعتی و متأثر از نظریه ژان پیاژه،کودکان را در شناخت امور عینی منحصر کردهاند؛در حالی که علوم تجربی در دادن مهارت تفکر اثربخش به کودکان ناتوان است.تفکر فلسفی در آموزش تفکر و در کسب مهارتهای لازم در حل مسائل روزمره کودکان کارآمدتر است؛اما در فلسفه برای کودکان این تفاوت باعث نمیشود که فلسفه و علم طریقی آشتیناپذیر یابند بلکه در دادن مهارت استدلالی به کودکان یکدیگر را یاری میکنند.
خلاصه ماشینی:
"واژگان کلیدی فلسفه،علم،فلسفه برای کودکان،آموزش و پرورش (1)-پذیرش مقاله 68/4/32؛ارزیابی 68/5/41 سلطه بینش تجربهگرایی و علمزدگی1بر تفکر مغربزمین و تأثیر آن بر کشورهای جهان سوم،نه تنها بشر امروز را از واقعیتهای فرا مادی و فرا عینی، مدتها دور نگاه داشت،بلکه به رشد روزافزون علوم تجربی شتاب بخشید و فلسفه را به عنوان علمی که به مسائل پیرامون موضوعات انتزاعی میپردازد به مهجوریت و انزوا کشاند.
متیولیپمن نظریهپرداز فلسفه برای کودکان در مقدمه کتاب«کودکان متفکر و آموزش و پرورش»میگوید:در این برنامه،فلسفه به معنای رایج آن یعنی حفظ و تحلیل آرای فلسفی ارائه شده توسط فیلسوفان مشهور نیست،بلکه فلسفه،یک روش پژوهش علمی و هنرمندانه تلقی میشود که به کودکان یاد میدهد چگونه برای خودشان به طور فلسفی فکر کنند(لیپمن،3991 ب،مقدمه).
این هدف به روشنی اقبال نظام آموزش و پرورش ما را به علوم تجربی و فنی و دوری از تفکر و تجارب فلسفی روشن میسازد و این هدف به روشنی مانع پرورش تفکر در کودکان شده و مهارتهای کمارزشی را به آنها انتقال میدهد.
4-آموزش و پرورش فعلی،با تأثیرپذیری از نظرات ژان پیاژه در عملیات ذهنی عقلانی کودکان،منحصرا به علوم تجربی روی آورده و خود را از تفکر انتزاعی بیبهره ساخته است،در حالی که طرفداران فلسفه برای کودکان معتقدند کودکان از این طریق به مهارت تفکر برای خود دست نمییابند.
6-نقد انحصار آموزش در علوم تجربی و کارآمدتر بودن تفکر فلسفی به تقابل علم و فلسفه در فلسفه برای کودکان نمیانجامد،بلکه در دادن مهارت استدلال به کودکان علم و فلسفه یکدیگر را یاری میکنند."