چکیده:
انحصار روزافزون اطلاعات و افزایش بی سابقه بهای مجلات توسط ناشران علمی، فنی و پزشکی، کتابداران و دانشمندان را برانگیخت تا مبارزاتی را در جهت دست یابی آزادانه به اطلاعات آغاز کنند که به جنبش دسترسی آزاد معروف شد. در این مقاله، که هدف آن بررسی چیستی این جنبش است، نخست انگیزه های زیربنایی و مطالبات جوامع علمی در رویارویی با نظام نشر سنتی مورد بررسی قرار می گیرد و سپس الگوها و مجراهای اصلی دسترسی آزاد معرفی خواهند شد.
خلاصه ماشینی:
"noise بهطور کارآمد،نمایه و سازماندهی شوند،برتریهای آشکاری به لحاظ الگوی تجاری خواهند داشت و در بلند مدت احتمال میرود که در رقابت برای موادی یکسان، مخزنهای موضوعی را به حاشیه برانند(بژورک،4002) سبز یا طلایی؟ با آنکه پایداری عملیاتی الگوی سبز بیش از الگوی طلایی تلقی میشود،با این حال،برخی معتقدند که تداوم رویکرد ناشران به اعطای حق دسترسی آزاد به مؤلفان در گرو آن است که منافع و درآمدهای ناشران به خطر نیفتد در غیر این صورت اگر افزایش تقاضا برای خود آرشیوگری،تأثیری منفی بر درآمدهای حاصل از اشتراک مجلات بر جای گذارد،این احتمال وجود دارد که ناشاران به مقابله برخیزند و به بیان بژورک(4002)مبحث حق مؤلف به میدان کارزار مهمی تبدیل شود هارناد به عنوان یکی از پیشگامان اصلی جنبش دسترسی آزاد،الگوی سبز را آرمان نهایی این جنبش میداند(هارناد و دیگران،4002)برخلاف وی،گلدون(4002) خودآرشیوگری را تنها مرحلهای انتقالی در مسیر حرکت به سوی الگوی طلایی میداند البته وی معتقد است که برخلاف رویکردی دیگر که بر تأسیس مجلات طلایی یا تبدیل یک بارهی مجلات موجود به الگوی طلایی مجلات اعمال میشود و به تدریج راه به سوی غایت این طیف که طلایی شدن است،گشوده میگردد به عقیده وی چنین راهبردی نه خود آرشیوگری را مستثنی کرده است و نه راهاندازی مستقیم مجله آزاد یا تبدیل الگوی دسترسی مجلات به الگوی آزاد را منتفی میداند بلکه مسیرهای سبز و طلایی به عنوان دو مکمل عمل میکنند و در حال کمک به یکدیگر،باهم ادغام میشوند(گدون،4002،ص 523)مباحث داغ و گاه جانبدارانه در مورد اینکه کدام یک از الگوهای دسترسی آزاد در بلند مدت در جهت تأمین منافع نظامهای ارتباطات علمی برترند،ادامه دارد همانگونه که بررسی آثار نشان داد،هر یک از این راهها نقاط قوت خاص خود را دارند و به نظر میرسد که وجود تمام الگوها و مجراهای دسترسی آزاد دست کم در این مرحله انتقالی به منظور دستیابی به اهداف دسترسی آزاد ضروری باشد سخن پایانی بررسی آثار و تحقیقات در حوزه دسترسی آزاد حکایت از آن دارد که دسترسی آزاد هنوز به وضعیت نهایی و تثبیت شده مورد انتظار نرسیده است نظام ارتباطات علمی در حال آزمایش الگوها و راهکارهای مختلفی است که هنوز در حال تکامل و با چالشهای بسیاری مواجه هستند با این همه،آنچه مهم است آن است که نشانههای نویدبخشی از تحول در نظام ارتباطات علمی به چشم میخورد که امید میرود با رویکرد بیش از پیش گروهها و جوامع علمی و اجرایی،به انقلابی عظیم در دسترسی به اطلاعات علمی منجر شود مآخذ (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) **** اعتذار در شمارهی بهار 68931 اشتباهی در ترتیب اسامی مؤلفان محترم مقاله:"رابطه باورهای معرفت شناختی و انگیزشی دانش آموزان تیزهوش..."