چکیده:
در این مقاله از دادههای مربوط به دما و بارش سالانه در یک دوره آماری 44ساله برای ایستگاههای منطقه شمال غرب ایران که مشتمل بر 16 ایستگاه سینوپتیک میباشد استفاده شده است.از بین این ایستگاهها تعداد 8 ایستگاه که دارای کاملترین آمار بوده و منطقه مورد مطالعه را تحت پوشش قرار میدهند انتخاب شده و تجزیه و تحلیل دادهها در مورد این ایستگاهها انجام گردیده است.روش مورد استفاده در این پژوهش مدلهای تابع تبدیل میباشد که جزء روشهای تجزیه و تحلیل سریهای زمانی است.در همین راستا ابتدا ایستگاهها براساس روش مذکور مدلسازی شده و سپس تحلیل دادهها و عمل پیشبینی بر روی آنها انجام گرفته است نهایتا با استفاده از آزمون روند،ایستگاههای مطالعه شده مورد آزمون قرار گرفته و معنیداری روند نوسانهای دما و بارندگی در آنها مشخص شده است.نتایج حاصل از این مطالعه در زمینه بررسی روند دمای سالانه نشان میدهد که سه ایستگاه میانه،تبریز و ماکو دارای روند معنیدار میباشند.در زمینه بررسی روند بارندگی سالانه نیز طبق نتایج آزمون روند،ایستگاههای تبریز، اردبیل،ارومیه و خوی دارای روند معنیدار بوده و در همه آنها بارندگی سالانه دارای روندی نزولی میباشد.
خلاصه ماشینی:
آلن در طی مطالعهای در مرکز تحقیقات IPCC 1(مجمع بین الدولی تغییر اقلیم)در زمینه بررسی روند نوسانهای عناصر اقلیمی،با استفاده از تحلیلهای مربوط به سریهای زمانی و مدل تابع تبدیل خطی روند افزایش دمای کره زمین را مورد ارزیابی قرار داده است.
وی در این بررسی،اطلاعات مربوط به دما را برای پیشبینی روند افزایشی آن با استفاده از مدل تابع تبدیل تجزیه و تحلیل کرده است Ross) 2001,3 .
بنابراین با توجه به اهمیت موضوع در پژوهش حاضر نیز سعی بر آن شده است تا در منطقه شمال غرب ایران، نوسانهای دما و بارش و پیشبینی آن براساس آمار طولانی مدت موجود و با استفاده از مدلهای تابع انتقال بررسی شود.
دادهها و روشها دادههای مورد استفاده در این مقاله آمار مربوط به میانگین دما و بارش سالانه تعداد هشت ایستگاه سینوپتیک برگزیده شده در منطقه شمال غرب ایران با دوره آماری 44ساله از سال 1960-2004 میباشد.
براساس نتایج حاصل از تحلیل آماری دادهها بر مبنای این الگو روند نوسانات دما و بارش به صورت سالانه در ایستگاههای موردنظر،بررسی شده و پیشبینیهای مربوط به دما و بارندگی سالانه این ایستگاهها نیز انجام پذیرفته است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 6 نمودار تابع خودهمبستگی متقابل سری تفاضلی شده دما و بارندگی سالانه ایستگاه زنجان براساس نمودار فوق مدل تابع تبدیل مناسب بارش سالانه که در آن ورودی مدل دما و خروجی آن بارش سالانه میباشد به صورت زیر تعیین شده است: [14] (l-B)^2 y t--21.