چکیده:
قرآن هم کلام خداوند و هم تکلم اوست که با تجلی ذات حق و در سیاق الفاظ و عبارات عربی مبین هویدا گردیده است.چینش کلمات و پردازش عبارات و ترتیب و تنسیق آیات قرآن در کنار یکدیگر از چنان اسلوب بدیع و ممتازی برخوردار است که مخالفان از آن به«شیء عجیب»تعبیر نمودهاند1.این تعجیب و تحسین واکنش در برابر چینش و پردازش منحصر به فردی است که در زنجیرهء کلامی قرآن پایدار گردیده و به اعتقاد پژوهشگر،خداوند در قرآن از آن با واژهء«ترتیل»یاد کرده است.البته به این مفهوم ویژه در سیر نزول تدریجی قرآن با«ورتلناه ترتیلا»و در سیر صدور تدریجی و إقراء نبوی با«ورتل القرءان ترتیلا»اشاره گردیده است.بنابراین پژوهش دربارهء گسترهء مفهومی واژهء «ترتیل»در قرآن،رهیافتی است برای تلقی سنجیدهتر از این واژه.
خلاصه ماشینی:
">الف)«ورتل القرآن ترتیلا» 1-و ترتیل کن قرآن را به واضح خواندن(محدث دهلوی) 2-قرآن را شمرده و آرام،واضح و با درنگ بخوان(جلال الدین مجتبوی) 3-و قرآن را شمرده و روشن بخوان(عبد المحمد آیتی) 4-و قرآن را با دقت و تأمل بخوان(مکارم شیرازی) 5-قرآن را شمرده،شمرده بخوان(فولادوند) 6-و قرآن را شمرده و شیوا بخوان(خرمشاهی) 7-و به تأنی بخوان قرآن را به تأنی خواندنی(سید رضا سراج) 8-و قرآن را آهسته بخوان آهسته خواندنی(محمد خواجوی) 9-و قرآن را با تأنی و آرامی و نیکو بخوان با تأنی و نیکو خواندن کامل(فیض الاسلام) 10-و به تلاوت آیات قرآن با توجه کامل مشغول باشی(الهی قمشهای) همانگونه که مشاهده میشود یکی از ویژگیهای مشترک در ترجمههای فوق معادل قرار دادن واژهء«رتل»در مفهوم«بخوان»است،در این میان فقط محدث دهلوی در ترجمهء خود عین واژهء ترتیل را تکرار نموده«ترتیل کن»و الهی قمشهای نیز«مشغول باش»را معادل آن دانسته است.
زیرا قرآنکه مجموعهء آیات وحیانی و مرکب از عبارات و جملات با اسلوب ویژه و منحصر به فرد خود میباشد چنانچه با همان سبک و اسلوبی که نازل گردیده قرائت گردد قرآن خواهد بود وگرنه صرف قرائت عبارات و جملات وحیانی با سبک و اسلوبی که منجر به اختلال در مقاصد الهی گردد از شمول قرآن بیرون است و به خوانندهء آن هم تالی قرآن اطلاق نمیگردد،بنابراین و با توجه به مفهوم لغوی واژهء ترتیل به نظر میرسد که دقیقترین مفهوم از«و رتل القرءان ترتیلا» این است که«قرآن را به بهترین شیوهء ممکن بیارای»البته منظور از قرآن آرایی نیز همان مفهومی است که در روایتی از امام علی(ع)در پاسخ به سؤال شخصی اعرابی از مفهوم واژهء«ترتیل»نقل گردیده که فرمودهاند:«الترتیل تجوید الحروف و حفظ الوقوف»(1: ج 1،ص 298)و به راستی اگر این دو رکن اساسی که اولین رکن آن به«زیباشناسی»و دومین رکن آن به«معناشناسی»قرآن اشاره دارد دچار آسیب گردد اعجاز قرآن مختل گردیده و قرآنیت قرآن زایل میشود."