چکیده:
تحقیقات جغرافیایی براساس ماهیت بین رشتهای جغرافیا و تنوع موضوعات مورد بررسی با ماهیتهای متفاوت،نه رویکردی مناسب در انتخاب روشها برای گردآوری و تحلیل اطلاعات نیاز دارد.با توجه به تناسب هر دسته از اطلاعات مربوط به قلمرو طبیعی و اجتماعی در تحقیقات،روششناسی تحقیق نیز باید برای رفع نیازها و دستیابی به بهترین شیوهی گردآوری اطلاعات و تحلیل آنها جهتگیری کند.در تجقیقات جغرافیایی،استفاده از روشهای کیفی اجتناب ناپذیر است. این روشها،هم در زمینهی گردآوری و تولید دادهها و هم در تحلیل آنها،نقش تعیینکنندهای دارند و گاهی استفاده نکردن از آنها موجب ناتوانی محقق در آزمون فرضیات تحقیق میشود.براساس این ضرورت و با توجه به استفادهی کمتر از این روشها،به دلیل دشواریهای اجرایی با تمایل بیشتر به استفاده از روشهای کمی،دی این مقاله،ضمن بررسی اهمیت و ضرورت استفاده از روشهای کیفی در تحقیقات جغرافیایی، قابلیتها و ویژگیهای روش کیفی شامل مشاهده،مصاحبه و پرسشنامه و تحلیل محتوا مورد بررسی قرار میگیرند.
خلاصه ماشینی:
"com چکیده تحقیقات جغرافیایی براساس ماهیت بین رشتهای جغرافیا و تنوع موضوعات مورد بررسی با ماهیتهای متفاوت،نه رویکردی مناسب در انتخاب روشها برای گردآوری و تحلیل اطلاعات نیاز دارد.
انتخاب روش کمی یا کیفی در تحقیق،براساس نوع و ماهیت دادههای مورد نیاز برای انجام تحقیق و هدفهای تحقیق و میزان درک و آگاهی محقق از نوع دادهها و شیوههای دستیابی بهتر و دقیقتر به دادهها صورت میگیرد.
روشهای دیگری نیز برای تحقیق دربارهی انسان مورد استفاده قرار میگیرند که وجوه اشتراک زیادی با این روشها دارند[مارشال و راسمن،1381:7-2].
در جغرافیا،تنوع پدیدههای انسانی و طبیعی در فضا و موضوعات مرتبط با آنها که موضوع تحقیق تلقی میشوند،سبب ایجاد ضرورت استفاده از مجموعهای از روشهای کیفی و کمی برای گردآوری دادهها و تحلیل آنها میشود.
آشنایی با افراد مطلع یا مرتبط با موضوع مصاحبه،مهارت در طراحی پرسشهای اصلی مصاحبه،برنامهریزی زمانی اجرای مصاحبه،و مهارت و تسلط در اجرای مصاحبه،نقش مهمی در کاربرد مفید این روش برای گردآوری اطلاعات تحقیق دارند.
مزایا و معایب این روش نیز در مقایسه با روشهای دیگر نظیر مشاهده و تکمیل پرسشنامه قابل توجه است و یکی از معیارهای انتخاب این روش برای گردآوری اطلاعات و انجام یک تحقیق خوب به شمار میروند.
پرسشنامه پرسشنامه،از مجموعهای پرسش در رابطه با موضوع تحقیق تشکیل میشود و محقق برای گردآوری اطلاعات مربوط به نظرات، ایدهها و نگرشهای افراد نسبت به پدیدهی مورد بررسی،آن را تهیه و پر میکند.
این دسته از اطلاعات تحت تأثیر دیدگاه محقق قرار میگیرند؛همانند تفکیک انواع کاربری زمین در مطالعات جغرافیایی شهری که در آن برخی از ابعاد موضوع تحقیق به روش مشاهده قابل بررسی هستند."