چکیده:
آموزش از ارکان مهم فرهنگ و تمدن به شمار میرود و تکامل و پیشرفت هر جامعه از اهتمام مردم و زمامداران آنجامعه به امر آموزش نمایان میگردد.اسلام به عنوان آخرین رسالت الهی با آوردن کتاب(قرآن)یا معجزه جاویدان خود،که اصول تعالیم و احکام و مقررات دینی را در بر میگیرد،به امر آموزش عنایت ویژهای مبذول داشته و بارها در آیات قرآنی و نیز سیره و سنت پیامبر(ص)و پیشوایان دینی،بر امر آموزش تأکید شده است.این مقاله درپی آن است که موضوع آموزش و نهادهای آموزشی را در عصر امویان در محدوده سالهای 40 تا 132 هـ. ق.مورد مطالعه قرار دهد.
خلاصه ماشینی:
"13دیگر مدرس این مسجد،هشام بن اسماعیل مخزومی بود که در زمان عبد الملک بن مروان شیوهای در قرائت قرآن پدید آورد که به محض«دراسه» مشهور شده است.
16 خانهء استاد یا معلم از دیگر نهادهای آموزشی عصر امویان بود و این چنان بود که طالبان علم برای کسب دانش و معرفت به خانه استاد میآمدند و ساعاتی را پای درس او مینشستند.
33ابو صالح کلبی، ابو عبد الرحمن سلمی،معبد جهنی،ضحاک بن مزاحم،عبد الله بن حارث-این دو تن اخیر مزد نمیگرفتند-قیس بن سعید،قبیصه بن ذؤیب و حسین بن ذکوان معلم، شمار دیگری از معلمان عصر اموی بودند.
هرچند گزارشی در دست نداریم که به صراحت بیان کند معلمان و آموزگاران مکتبخانه اجرت میگرفتند؛اما از یک گزارش ابن قتیبه میتوان فهمید که مزاحم و عبد الله بن حارث،که از آموزگاران ای عصر بودند،در قبال آموزش کودکان اجرت دریافت نمیکردند.
از جمله،نشتسهای معاویه،50نشستهای ادبی عبد الملک بن مروان،51نشتسهای ولید بن عبد الملک و مفاخرهء عدی بن رقاع و کثیر،52و مفاخرهء عدی با ابن سریج،53و دیگر نشستهای مروان بن محمد آخرین خلیفه اموی،که به گزارش مسعودی،در حضور او روزها از آن نمیبرید،حتی در ایامی که ابو مسلم خراسان را میگرفت.
علاوه بر قرآن و شعر و ادب عربی-که مورد علاقه خلفای این خاندان بود-تاریخ،سیره و سنت پیغمبر(ص)نیز دور از چشم دستگاه خلافت به مذاکره گذاشته میشد."