خلاصه ماشینی:
اینک نمونهای چند از این جملههای ناپسند:چند روز مهلت خواست که با غزنه رود و از آنجا تهیّا استظهار کرده باستظهار تمام روی بمحاربت خصوم شوم آرد(ص 55)؛بغیبت و حضور مشافهة و مراسلة در چند مجلس این سخن راند تا شفاعت او قبول افتاد و ملک نوح از سر کراهیت او برخاست،ناصر الدین این بشارت با بو علی نوشت که گناه فرمود و مراد حاصل شد(ص 57)؛امیر نصر از کثرت سواد و تکائف أعداد خصم احتیاط در ان دانست که چون جمشید خورشید در تتق آل عباس محتجب شد(ص 110)؛ چند روز در مقاحم و مبارک آن معارک از لطمهء حدود طغات و حدود کمات و صدمهء خناجر غوات آن عرات و زحمت آن مناصل انجاد بر مفاصل آن اوغاد و لمع بوارق سیوف و خطف صواعق حتوف باران خون چون نزول انوا و ذؤوب اندامی چکید(ص 197)-این عبارتیست که بادراک و افهام قریب باشد و ترک و تازیک آن را بدانند!ولی از ص 211 س 12 ناگهان انشا بکلّی تغییر کرده،و این قسمت اخیر کتاب بانشای سادهء فارسی نوشته شده است،و آن هم باین علّت که در متن ترجمهء یمینی دیگر راجع بمرگ سلطان محمود و وقایع صد و چهل سالهء سلطنت بقیّهء غزنویان چیزی نبوده است،و این ده صفحه خلاصهء تاریخ صد و چهل سال را رشید الدین از جای دیگر برداشته است.
در آن صورت جیپال دیگر اینجا چه میکند؟ *** از این نمونهها که عرضهء نظر خواننده شد دیده میشود که اصل رشید الدین با بیدقّتی بسیار تحریر شده است و نسخههای کتاب هم بتنهائی کافی از برای تصحیح متن و تهیّهء یک چاپ متقن نبوده است و مصحّح محترم آقای پروفسور احمد آتش،اگر میخواسته است که نسخهء صحیحی از متن این مجلّد جامع التواریخ بیرون دهد که برای تاریخ آن عهد مفید باشد حقّ این بوده است که متن را با اصل تاریخ ابو النضر عتبی و ترجمهء فارسی آن و با تواریخ دیگری مثل زین الاخبار گردیزی و طبقات ناصری و تاریخ بیهقی و مجمل التواریخ و ابن الاثیر و کتابهای مربوط بتاریخ هندوستان و غیر اینها مقابله نماید.